Syrpa - 01.09.1913, Page 41

ÁGRIP AP SÖGU HVALAVÉIÐANNA
39
Til fróðleiks skal hér setja til sarh-
anburðar ágrip af hvalveiðinni fyr
og nú. Árið 1730 veiddu Hollending-
ar 212 hvali í Davíðssundinu. Árið
1749 veicldu Hollendingar og Ham-
borgarar 231 hval. Frá 1814—1817
veiddu Englendingar vestan undir
Grænlandi 1,522 hvali; 1868 veiddust
á sarna stað 126 hvalir; 1882, 78 hval-
ir; 1892, einungis 7; 1893, 27; 1895.
6; 1900, 16 og 1901, 15 hvalir.
Ástæðan fyrir því, að stj'órnir
hinna ýmsu ríkja efldu svo mjög
hvalaveiði, stafaði af því, að með
þeim ólust upp duglegir sjómenn, er
kom sér einkar vel fyrir verzlunar-
flotann og herskipaflotann.
Það er ekki óviðeigandi að gefa
yfirlit yfir hvalaveiöarnar frá hinum
miklu veiðitímum. Frá árintt 1699 til
1708 veiddu Hollendingar á 1,652
skipum 8,537 hvali, er lögðu sig á
26,385,120 gyllini fliér um bil kr. 40,
ooo,oooý og af því voru 4,727,120
gyllini eður 6—7 milj. kr. hreinn á-
góði.
Hvalaveiði ITollendinga við Spits-
bergen frá árinu 1669 til 1778 gaf af
sér, sem hér segir: Skipin, sem veið-
ina stunduðu, voru 14,167; af þeim
fórust 561. Veiddir hvalir voru 57,-
519, er lögðu sig á 222,186,770 gyllini.
Kostnaður var 177,893,970 gyllini, og
því hreinn ágóði 44,292,800 gyllini.
Hollendingar liéldu úti í Davíðssundi
frá 1719—1778 3,161 skipi; af þeim
fórust 62 skip. Veiddir hvalir aö tölu
6,984, er lögöu sig á 51,643,082 gyllini.
Útgjöld voru 40,677,610 g.; hreinar
tekjur því 10,964,872 g.
Samkvæmt opinberum skýrslum
enskum gáfu hvalaveiðarnar þar af
sér á timabilinu frá 1760 til 1800
2,144,387 pund sterling. Ver'ðmesta
hleðslu hafði skip eitt 1814; það var
spik af 44 hvölum, er gáfu af sér 299
ton af lýsi er seldist á kr. 165,000, og
hvalskíði fyrir 198,000 kr. Þá kost-
aði tonnið í skíðunum 400 pund sterl.,
en nú kostar það 2,000 pd. sterl. eða
um 36,000 kr.
Snema á tímum hófust hvalaveiðar
frá nýlendunum í Norður-Ameríku,
gem kallaðar hafa verið Ný-Englands
rikin; fyrst upp undir landi voru
sléttbakar veiddir og siðar um byrj-
un 18. aldar var farið að veiða Suður-
íshafshvalinn og afar stóra tann-
hvali í heitu höfunum.
í lok 18. aldar var byrjað á hvala-
veiðum í Kyrrahafinu, og 1820 er
sagt að fyrsta skip hafi rekið veiðar
á liinu svo nefnda Japans grunni und-
ir Asíuströndum. Fyrsti Norður-
íshafs hvalttr, sem veiddur var af
anterískum hvalaveiðara var í Behr-
ingsafinu við Kamschatka árið 1843,
og litlu síðar, eður 1847 veiddist
samkyns hvalur t Okotskahafinu.
Árið 1847 brauzt Royce á barkskip-
inu Superior norðttr úr Behrings-
sundinu og norður í íshafið er þar
tekur við, og nteð því var hafin veiö-
in á hinunt Asíu-atneriska ættstofni
norðuríshafshvalsins, og hefir hún
haldist alt til þessa dags.
Veiðitíminn er nú orðinn unt 60
ár. Aðal hvalaveiðaútgerðin hefir
vcrið frá San Francisco. Eftir það
að farið var að nota gufuskip, varð
aflinn nteiri.
Árið 1903 veiddust 293 hvalir;
skíðin úr þeint voru 404,600 pund og
seldust fyrir 1% millj. dala og lýsið
fyrir 93,000 dali.
Nú sem stendur virðist San Franc-
isco vera aðal útgerðarstaður heirns-
ins, því þaðau ganga íleiri skip til