Nýjar kvöldvökur - 01.01.1935, Qupperneq 12

Bókmenntir.
Frá því að Kvöldvökurnar komu út
síðast hafa þessar bækur verið gefnar
út af bókaforlagi Þorst. M. Jónssonar:
Guðmundur G. Hagalín: Einn af post-
ulunum og fleiri sögur. í þessari bók
Hagalíns eru alls fjórar sögur og allar
góðar. Lengst er sagan: Einn af postul-
unum og gerist hún á svipuðum slóðum
og sagan Kristrún í Hamravík, sem höf-
undurinn verð svo vinsæll fyrir, og er
þétta sagan af því hvernig Einar gamli
skytta á Móeyri i Hamrafirði fer heim til
sóknarprestsins til að gera þar upp í
samráði við hann sakirnar við drottin og
til að athuga um móttökuhorfurnar hin-
um megin. Mest er honum þó umhugað
um að fá að hafa með sér í gröfina gamla
selabyssu, sem verið hafði honmn hendi
fylgin um dagana og hann nefndi aldrei
annað en »viðhaldið sitt«. En þetta orða-
tiltæki varð valdandi mikils misskilnings
milli hans og sóknarprestsins, og spinn-
ast út af því ýmsar alvarlegar umræður
— frá hendi prests, sem er strangur trú-
maður í gömlum stíl. Endirinn verður sá,
að Einar gamli umvendir prestinum og
gerir þann að nýjum og betra manni.
Það verður nú tæpast sagt, að sagan sé
allsendis sennileg með köflum, en hún er
bráðskemmtileg og kýmilega sögð og lýs-
ingin á Einari gamla er með afbrigðum,
eins og margar persónulýsingar Hagalíns.
Það er hin sterka hlið Hagalíns sem höf-
undar, að hann þekkir sitt fólk og lýsir
því með samúð. Og enda þótt persónurn-
ar komi stundum dálítið afkáralega fyrir
sjónir, þá er þetta þó fólk með holdi og
blóði, sem einhver mannlund er í, en ekki
tilbúnar leikbrúður sjúkfar eða trylltar
ímyndunar, sem hverki eiga sér stað á
byggðu bóli. Hagalín hefur vaxið að á-
liti sem skáld, með hverri nýrri bók, sem
hann hefur gefið út og má vænta alls
hins bezta af honum. Auk þess hefur
hann vakið sérstaka athygli sem átthaga-
skáld frá Vestfjörðum, þar sem hann
hefur, með tveim síðustu bókum sínum,
tekið til varðveizlu hið einkennilega mál-
bragð, sem nú er mjög sennilega óðurn
að hverfa með vaxandi alþýðufræðslu.
Fyrir þessa sök eru þessar siðustu bækur
hans einnig mjög merkilegar frá mál-
sögulegu sjónarmiði.
Tveir ungir menn, Jón Magnússon og
Sigurður Þórarinsson, hafa þýtt: Böðull-
inn, eftir Pár Lagerkvist, sem er eitt af
frægustu núlfandi skáldum Svía. Þetta
kver er eigi nema 80 blaðsíður, en skrif-
að af fágætum dramatiskum krafti og
ramaukinni skáldlegri kynngi. Það er-
einskonar óður — í óbundnu máli — um
hörmungar grinnndarinnar og blóðsút-
hellinganna, sem böðullinn stendur sem
eilíft tákn fyrir meðal mannanna, og er
hann teiknaður með hryllilegum skýrleik,
sem hið allstaðar nálæga átrúnaðargoð
mannanna og bölvun þeirra. Hann fyllir
allan sjóndeildarhringinn er hann rís
upp »stór og feiknlegur í blóðrauðum
klæðum til að lýsa angist sinni og við-
bjóði á því hlutverki, sem honum er
feng'ið, en í baksýn æðir trylltur jazz-
dans ástríðanna. Og ræða hans . kemur
með vaxandi þunga, stundum eins og
sárasta angist og örvænting stundum
sem logandi háð og stundum sjóðandi af
hatri. Þetta er mjög fágætt skáldrit,
skrifað af hárbeittri siðlegri alvöru, en
þó jafnframt með óvenjulegum listræn-
um frumleik.
Kok eftir Vilhjálm Stefánsson og Vio-
let Irwin, ef fyrsta bindi af fyrirhuguðu