Nýjar kvöldvökur - 01.04.1959, Síða 35

N. Kv.
DALURINN OG ÞORPIÐ
73
við mig í lágsveitinni, þar sem fleiri eru á
ferð, sagði Steini með hægðinni.
Það gerir þetta, að þú ert þar fæddur og
upp alinn, sagði hreppstjóri. En sannaðu til,
þú tekur tryggð við fjöllin, áður en lýkur.
Forfeður vorir vissu, hvað þeir sungu, þeg-
ar þeir reistu sér byggðir og bú í blómguðu
dalanna skauti, eins og skáldið kvað. Jarð-
irnar mega ekki leggjast í eyði. Undir því
er framtíð landsins komin. Hér hefir menn-
ing þjóðarinnar lifað um þúsundir ára.
Bóndinn er konungur, Þorsteinn minn. Bú-
skapurinn, landbúnaðurinn, er lífæð þjóð-
ar vorrar.
Þeir segja það. En ég veit nú ekki, hvort
það er rétt að kalla þetta hokur búskap,
sagði Steini.
Hreppstjórinn var óðar á verði. 0, bless-
aður vertu. Það hefir verið hokur hjá okk-
ur öllum til að hyrja með. Um að gera að
sækja á, vinna sig upp og gera ekki of mikl-
ar kröfur. Jarðirnar leggjast í auðn, og
frelsi þjóðarinnar er í voða, einvörðungu
í’.f því að menn gera of miklar kröfur.
Hugsa sér Giljá hérna fyrir handan, þessa
afbragðs jörð, hvað beit snertir og með al-
veg sæmilegar engjar líka, konma í eyði
fyrir löngu. Þetta skeður af því að þjóðinni
er að fara aftur, góði. Það er langt, síðan
henni byrjaði að fara aftur.
Eg held, að það geti svo sem vel verið,
sagði Steini.
Gjörið þið svo vel að drekka meira kaffi,
sagði frúin.
Hreppstjórinn þakkaði, leit á konuna,
fyrst á hendurnar á henni og síðan beint
framan í hana. Kaffið var óaðfinnanlegt og
bakkadúkurinn var gjöf frá þeirri ríku frú
á Mörfelli og saumað í hann: Kaffið and-
ann kætir, með rauðu og bláu. Finna átti
Kka gestapör með bláum rósum.
En hvernig var þetta með Giljá, sagði
Finna. Fór hún ekki í eyði vegna snjóflóðs-
ins, sem féll þarna um árið?
Hreppstjórinn tók úrið upp úr vasanum
og leit á það, áður en hann svaraði.
Menn verða alltaf að hafa einhverja af-
sökun, þegar þeir flýja land, og svo er um
þetta, kona góð. Snjóflóð og snjóflóð. Ef
ekki snjóflóð, þá eitthvað annað. Skapar-
inn ræður lífi og dauða, hans reiði fær eng-
inn umflúið, eða svo er okkur nú kennt.
Þarna á Giljá hafði fólk húið, síðan á land-
námstíð og ekki borið neitt á neinu, þang-
ttð til allt í einu, að enginn fæst til að byggja
úr rústunum nýjan bæ í trú á landið og fjöll-
in. Nei, góðu hjón. Það er aldarandinn, sem
hleypur í gönur með fólkið og annað ekki.
Eg lield maður viti, að hann er ekki eins
og hann á að vera, sagði Finna.
Því miður, sagði hreppstjórinn. Það er
því, eins og ég sagði áðan, alveg ómetan-
legt að hitta fyrir menn, sem trúa á ein-
staklingsframtakið og framtíð landbúnað-
arins núna á þessum tímum, þegar flestir
leita til kaupstaðanna í gjálífi og skemmt-
anir og landið sjálft er að komast í auðn.
Eg dáist að ykkur hjónum. Eg veit, að hér
búnast ykkur vel og hér munið þið ala upp
ykkar hörn til gagns og gleði fyrir þjóðfé-
lagið.
Steini gaf konunni hornauga og ókyrrð-
ist í sætinu eins og honum líkaði ekki um-
ræðuefnið. Hann sagði: Það er nú víst
margt, sem á vantar til þess að hægt sé að
kalla þetta uppeldi. Maður er ekki að þessu
búskaparbasli, af því að maður sé fær um
það, heldur af hinu, að allir þurfa einhvers
staðar að vera.
Hvaða! Hvaða! Hreppstjórinn var ekki
kominn til að heyra neitt vol. Þeir ræddu
ekki meira um framtak einstaklingsins og