Sjómannadagsblaðið - 01.06.1994, Blaðsíða 102

SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
100
um veit ég ekki, en þegar hér var kom-
ið átti ég eftir að vera rúma viku í
húsinu, en um það hafði ég enga hug-
mynd þá.“
Listir sjónhverfingamanna
„Næsta dag fórum við snemma upp á
vellina kringum Howrahspítalann, því
okkur hafði verið sagt að þar væri
margt að sjá.
Þegar við komum þangað var fyrir
fjöldi fólks að horfa á fakíra, loddara
og leikfimi sem Hindúar sýndu; hef
ég hvorki fyrr né síðar séð slík stökk
hjá mennskum mönnum og ég sá þar.
Loddararnir sýndu listir sínar og voru
naktir meðan á sýningunni stóð, svo
hér gátu engin brögð verið í tafli,
hvorki teygjubönd, tvöfaldir hattar né
annað þess háttar, sem hvítir sjón-
hverfingamenn nota við sýningar.
Það sem ég sá var of margt til að
lýsa því fyrir heiðruðum lesendum, of
margbrotið til þess að ég skildi það,
og þannig framkvæmt að enginn tryði,
þótt ég reyndi að útskýra af besta vilja
og mætti.
Aðdáun hinna mörgu hvítu manna
sem þarna voru viðstaddir var mikil,
og fallegir voru sumir listamennirnir.
Nýir og nýir menn sýndu listir sínar
og fyrir augu okkar bar hvert undrið á
eftir öðru.
Ég spurði enskan mann sem hjá mér
stóð hvort hann skildi hvernig margt
af því sem fyrir augu bar gæti átt sér
stað og kvað hann nei við því. Þá sneri
Hindúi einn sér að okkur og ávarpaði
okkur á ágætri ensku. Sagði hann okk-
ur að ýmsar listir Indverja væru að
öllu gleymdar og að öllum líkindum
þær sem skarað hafa fram úr. Hann
sagði okkur að ýmsar ættir kynnu sér-
stakar listir og sjónhverfingar, en það
væri leyndardómur hverrar ættar fyrir
sig, sem aldrei væri opinberaður. Þeg-
ar svo bæri til að einhverjir væru sam-
tímis uppi af slíkri ætt, sem einhverra
hluta vegna gætu ekki lært listirnar, þá
gleymdust þær og enginn gat sýnt þær
eftir það, þ.e. þær dóu út.
Hann gat þess einnig að á fyrri öld-
um hefðu verið miklu meiri lista- og
sjónhverfingamenn uppi en nú á dög-
um.
Þessar útskýringar hans komu mér
til að hugsa um Moses og speki hinna
fornu Egypta. Að þessir fornaldarinn-
ar menn hafi verið framarlega í allri
verkfræði sýna píramídarnir í grennd
við Kairó og að dökkir menn séu
byggingameistarar og smekkmenn
sýnir best minnisvarðinn „Tai Mahal“
í Agra, sem almennt er álitinn fegursta
smíði sem til er í heimi, og er þá mikið
sagt. Hversu voldugir hafa ekki þeir
menn verið sem skipað hafa að byggja
slíkt?
í fyrsta skiptið sem ég horfði á þess-
ar sjónhverfingar gat ég ekki gert mér
grein fyrir neinu af því sem ég sá, en
árið 1891 og 92 var ég nokkrum sinn-
um í Asíu (fór þá Suezskurðinn) og sá
þá sjónhverfingar sem voru mér jafn
óskiljanlegar og þær sem ég horfði á í
fyrsta skipti, en auk þess sá ég Hindúa
margoft dáleiða (hypnotisera) félaga
sína og réði af því að fyrsta verk sjón-
hverfingamannsins væri að dáleiða
alla áhorfendur.
1886 vissi ég ekki hvað dáleiðsla
var, en tveimur árum síðar sá ég dá-
leidda menn á leikhúsi (varieté) í
London.“
Veikindi - á Howrah-spítala
„Baróninn og ég vorum í djúpum
hugleiðingum uppi á þaki okkar um
kvöldið og töluðum mikið um allt það
sem við höfðum séð þennan dag, og
snerist talið svo að frásögn gamla
testamentisins um Moses og hans
verk. Við höfðum eignast rommflösku
um kvöldið og gæddum okkur á inni-
haldi hennar í næturkyrrðinni, og eftir
því sem í flöskunni lækkaði, eftir því
urðum við gramari við sjálfa okkur af
að hafa asnast út í ferðalag sem aðeins
færði okkur sorg í stað þeirrar gleði
sem við bjuggumst við. Við játuðum
hvor fyrir öðrum að okkur iðraði þess
að hafa stokkið frá siðuðum mönnum
til þess að lenda á þeim stað sem við
vorum nú, einmana meðal svert-
ingja, mörg þúsund mílur að heiman.
Við kviðum báðir fyrir hinni miklu
sjóferð til Norðurálfunnar eða Amer-
íku og höfðum oft heyrt talað um hina
voðalegu storma sem geysuðu um
Bengalflóann, fyrir og eftir jafndæg-
ur, jregar monsoon breytti stefnu.
Ut frá þessum raunalegu hugleið-
ingum sofnuðum við og vöknuðum
við sömu umferð og daginn áður.
Heilir herskarar fóru eftir „Grand
Trunk Lane“, niður að Hugli og fjöldi
nauta dró kerrur, hlaðnar því sem
fórna átti í fljótið.
Við vorum allan daginn að horfa á
sjónhverfingar og margt annað sem
fyrir augu okkar bar og vorum bæði
þreyttir og utan við okkur er við kom-
um heim.
Þriðja daginn fór á sömu leið, við
vorum uppi á völlunum við Howrah-
spítalann og horfðum þar á fakírana
og annað er sýnt var. Um klukkan 3
eftir hádegi var ég svo lasinn að ég réð
af að fara heim og ætlaði varla að
komast þá leið. Ég skalf og nötraði
sem hrísla og þó var steikjandi hiti.
Kínin átti ég ekki og hvorki vissi ég
hvar ég átti að leita hjálpar né heldur
hafði ég peninga til að greiða fyrir
læknishjálp eða meðöl.
Ég komst þó einn heim, því barón-
inum hafði ég týnt - lagði mig þegar
fyrir uppi á þaki og sofnaði. —
Það var komið myrkur þegar vinur
minn kom. Hann hafði leitað mín
lengi og sagðist hafa haldið að ég
hefði farið mér að voða.
Ég sagði honum hve veikur ég væri
og að ég þyrfti að sofa, það væri það
eina sem mig langaði til. - Þetta var
kvöldið hinn 25. mars. - Ég sofnaði
þegar og svaf 26. og 27.: - gerði ekk-
ert annað en sofa og vildi aðeins sofa.
Mat bragðaði ég ekki, en baróninn gaf
mér kokoshnetumjólk að drekka; það
var öll næringin.
Nóttina milli 27.-28. var ég glað-
vakandi, með fullu ráði, og reyndi að
hreyfa mig um þakið, en svo máttlaus
var ég að ég hneig niður hvað eftir
annað.
Ég sagði nú vini mínum að hér
mundi ég deyja ef ekkert væri aðhafst
og bað hann um að hafa einhver ráð til
þess að hjálpa mér upp á Howrah-
spítalann, ef ske kynni að læknar hans
gerðu eitthvað fyrir mig. Hann kvaðst
ekki hafa önnur ráð en ganga með mér
og styðja mig á leiðinni (það er um 1
kílómetri). Hann gaf það ráð að leggja
af stað áður en sól kæmi á loft, því þá
væri svalast.
Undir morgun bjó ég mig á stað,
hafði sjóferðavottorð mitt í vasanum -
það var passinn - og svo var lagt út í
óvissuna. - Um Price kærðum við
okkur ekkert, honum var og farið að
standa á sama um okkur.
Lengi vorum við á leiðinni og
klukkan var orðin átta er við komum