Eimreiðin - 01.10.1926, Síða 107

eimreiðin
RITSJÁ
379
’■! íslands, og er helzt til fáu til að tjalda frá fyrri öldum. Værum vér
sem Italir, ættum vér myndir, ef ekki af Ara fróða og Snorra Sturlu-
syni, þá þó alténd af Eysteini Ásgrímssyni og Einari Hafliðasyni, en nú
erum vér ekki betur staddir en svo, að jafnvel Eggert Olafsson og síra
Jón á Bægisá munu hafa dáið ómálaðir. Sumt þeirra mynda, sem til er
af íslenzkum mönnum fyrir miðja 18. öld, mun alls óáreiðanlegt, stund-
um gert eftir minni eða jafnvel út í loftið, og þyrfti að rannsaka upp-
runa hverrar myndar, eftir því sem unt er, með þetta fyrir augum. Orun-
samlegt virðist t. d. um myndina af síra Olafi Einarssyni (P. E. 01. bls.
670), sem komin er frá Danmörku 1648, 50 árum eftir að síra Ólafur
hafði síðast stigið fæti á danska jörð.
Bókmentasaga er rit P. E. Ól. ekki, enda ekki til þess ætlazt, en það
er harla þarflegur undirbúningur hennar. Æviatriði höfunda eru oft svo
fækilega rakin, að fáu mun þar við að bæta, og mörg drög Iögð fram
hl lýsinga á einkennum skálda, ásamt sýnishornum úr kveðskap þeirra.
En margar spurningar vakna, sem svör vanfar við enn, ekki sízt í þeim
Þætti, sem um skáldskapinn ræðir. Hvernig þroskast bragarhættir aldar-
'unar, hverra gætir helzt og hvaðan eru þeir runnir? Hvernig veit skáld-
skapurinn við því, sem kveðið var á næstu öldum á undan? Hvernig
Sætir áhrifa hjá einu skáldi frá öðrum? Hvað er algerlega frumkveðið
°S hvað er þýtt eða sniðið eftir erlendum fyrirmyndum? P. E. ÓI. virð-
’st nokkuð hallur á þá sveifina, að telja skáldskapinn alinnlendan í flest-
um greinum, en ekkert verður um það fullyrt, meðan rannsóknir eru
ekki lengra á veg komnar. Sjálfur hefur hann sannað í sérstöku riti, að
þorri allra sálma siðskiftaaldar er þýddur, og var það meira en menn
8runaði áður. Síra Ólafur á Söndum sneri kvæðum úr þýzku, og má
vera, að svo hafi verið um fieiri, þó að þess sé eigi getið í heimildum.
Rímnaefni sum eru sótt til útlanda, þó naumast beinlínis, heldur í ný-
Þýddar sögur. Líklega mundi margur gera sér í hugarlund, að öfugmæla-
vtsur væri einhver hin þjóðlegasta Ijóðagrein, en svipaður kveðskapur er
hl utan Islands og sjálfsagt sóttur til útlanda í upphafi. Fáir Islendingar
ftunu heyra eða sjá þetta norska erindi, án þess að þeim detti í hug
vísa eins og Séð hef ég köttinn syngja á bók:
Og laksen högt upp i furutopp
han braut smálauvi av greinar,
og ikorn ned pá havsens botn
skulde brjota upp store grásteinar.
P. E. Ól. leggur ekki mikla stund á að grenslast eftir, hvert skáld