Eimreiðin - 01.01.1929, Síða 116

■96
RITSJÁ
ElMREIÐlM
heifið, og flufti eina af sínum óundirbúnu, innblásnu ræðum. Því þótf
hann ritaði prédikanir sínar með hinni stökusfu vandvirkni, áður en hann
flutti þær, veittist honum lélt að tala óundirbúið, þegar svo bar undir-
Þó að ég hefði oft áður hlustað á hann, bæði sem kennara í guðfrseði'
deildinni og þá er hann flutti prédikanir sínar og opinbera fyrirlestrai
þá hafði ég sjaldan heyrf hann tala af öðrum eins eldmóði og þarna ^
kórgólfinu í kirkjunni litlu þetta kvöld. Að minsta kosti varð mér ræðan
minnissfæð vegna þess, hve vel hann heimfærði fjallaförina um dagim1
upp á vegferð mannssálarinnar í leitinni mót Ijósi og sannleika. Kirkjurnar
áttu að vera hlið himins að hans dómi, og voru það líka oft. En hlið himin5
gátu einnig opnast manni úti í nátfúrunni, í fagurri fjallshlíð um sólarlaS.
eða í daggvotum skógarlundi í dögun, þegar helgin umhverfis varð sv°
mátfug, að maður hlaut að krjúpa í tilbeiðslu og lotningu.
„Stoðin undir siðgæðiskröfum mannlífsins" heitir ein prédikunin 1
þessu safni. Sem fulltrúi kristindómsins gerir höf. þar upp við efnishygS)u
vorra daga, eins og hún kemur fram í þjóðmálastefnum og stéttabarát|u
nútímans. Mig minnir ég sjá það harmað einhversstaðar í blaði, skömmu
eftir andlát Haralds Níelssonar, að hann hefði ekki haft tíma til að ge^a
sig að þjóðfélagsmálum. Hvílíkur misskilningur! Haraldur Níelsson Sa^
sér vissulega tíma til að fást við þjóðfélagsmál og var altaf að því. Hua^
eftir annað komst hann inn á þau mál í prédikunum sínum og var hverS1
myrkur í máli. Það er eftirtektarvert, hve þjóðfélagsmálabaráttan fer framhl0
mörgum, ef hún kemur úr prédikunarstól. Getur það ekki verið, a^
kennimennirnir hafi sjálfir hliðrað sér fullmikið hjá þeim málum? Har'
aldur Níelsson gerði það ekki. Þeir, sem vilja kynnast því, hvernig hai111
leit á þjóðfélagsvandamál vorra tíma og hvaða ráð hann sá til þess ^
leysa úr þeim, ættu að lesa þessa áðurnefndu prédikun hans með athys'1’
eða prédikunina „Er ég verð settur frá ráðsmenskunni" — og fleiri slíkaí'
Allar prédikanirnar í þessari bók, 32 að tölu, eru fluttar á árunuU’
1914—1927 þ. e. mörgum árum eftir að hann kyntist þeirri hreyfinSu 1
andlegum málum, sem hafði svo djúptæk áhrif á alla hugarstefnu ha115
og guðfræðilegar skoðanir. Það er fróðlegt að bera þessar ræður samarl
við það fyrsta, sem birtist eftir H. N. á prenti, um það leyti sem hal,n
er að lúka guðfræðinámi við Hafnarháskóla og kemur hingað til H11^9
sem ungur „rétftrúaður" guðfræðikandídat. Það er mikil breyting, sCl1
verður á Iífsskoðun hans á þessum tíma. Smámsaman fara kenniuSa
fjötrarnir að falla, rit biblíunnar birtast í nýju ljósi, og miðaldarl®Sa
hugmyndir trúfræðinnar um „dauðann, dómsdag og annað líf“ hve1^