Eimreiðin - 01.10.1934, Blaðsíða 65

Eimreiðin sál oq saqa á íslandi oq í arabíu
391
Auk þess hefur auðvitað það, að baráttan fyrir lífinu hlaut að
vera örðug, stuðlað að því að gera menn alvarlega og jafnvel
önuga í skapi. Grasið, sem kvikfénaðurinn lifði á, og fæði
manna því að miklu leyti var undir komið, var ekki meira en
bað á hinum sólbrendu gresjum Mið-Arabíu og á hinum
hraunflekkóttu engjum íslands, að hallæris-uggurinn lá nálega
alt af ömurlega nærri. í þessari óblíðu tilveru var fátt til að
vekja glaðværð.
Hneigðin til að fara alt of hátíðlega með sjálfan sig var
l'ha afleiðing af hinni miklu umhugsun um sjálfan sig, er
bróaðist í einangruninni. í skáldskapnum leiddi þessi hneigð
til þess, að nálega alt, sem kveðið var, varð ljóðrænt; á það
tó fremur við Araba en íslendinga. Tilfinningar skáldsins
sjálfs, gleði þess og sorg, megnuðu einar að koma því róti
■á geðið, að það yrði að fá útrás í ljóði.
Á báðum stöðum urðu auðvitað manvísur aðalþáttur þessa
IJóðræna skáldskapar. Hér er líkingin sprottin af því, að sömu
mannlegu tilfinningarnar koma fram; ástaljóð eru svipuð,
hvaðan úr heimi sem þau eru: hin löngunarfulla þrá og hin
sára örvænting er yrkisefnið, sem alstaðar kemur aftur og
aftur í nýjum tilbrigðum.
Söguljóð þekkja Arabar alls ekki, og á Norðurlöndum eru
aðeins einstöku drög hér og þar til slíks. Og af sjónleika-
sháldskap átti hvorug þjóðin neitt. Ástæðan var fyrst og fremst
sú, að hin ytri lífskjör buðu ekki það, sem til þurfti. Sjón-
leikar eiga aðeins heima í bæjum; því að fyrsta skilyrði sjón-
leika eru áhorfendur, og þeir eru aðeins þar, sem margir
öúa saman. En hér við bættist sú mikilvæga ástæða, að hvorki
Arabar eyðimerkurinnar né íslendingar gátu farið úr sínum
skáldaham, þeir gátu ekki brugðið sér í gervi annarar, tilbú-
■nnar persónu, en það er nauðsynlegasta skilyrði alls sjón-
leikaskáldskapar. Hvað er Hekúba þeim, sem aðeins hugsar
sjálfan sig?
Þannig varð hinn ljóðræni skáldskapur eðlilegur bæði Ar-
óbum eyðimerkurinnar og íslendingum, og hvorugir komast
^iá því að fá á sig þann oflætis- og frekjusvip, sem ljóð-
sháldin oft fá, af því að þau telja þá gleði eða kvöl, sem býr
1 sál sjálfra þeirra, svo ákaflega merkilega og mikilvæga, að