Eimreiðin - 01.10.1934, Blaðsíða 67

Eimreiðin SAL OG SAGA Á ÍSLANDI OG í ARABÍU
393
Sameiginlegt báðum er að vilja skapa eitthvað, sem ekki er
blátt áfram auðskilið; skáldin leggja stund á orðaflúr og gátu-
mál. Oss finst mikið af þessu nálgast tilgerð; gömlu hirð-
ingjaskáldunum og íslenzku skáldunum fanst listin einmitt í
þessu fólgin; fegurðarþörfin hafði, við hin þröngu kjör, þar
sem menn alt af skokkuðu sömu, troðnu brautina, leitt út í
óeðlið.
En hvaða skoðun sem menn nú hafa á þessum eirfkenni-
lega skáldskap, sem eftir vorum smekk er oft undarlegur og
ógeðfeldur, þá getum vér ekki neitað því, að hann ber vitni
uni andlega mentun á háu stigi, sem virðist enn merkilegri
fyrir það, að hún stingur í stúf við hin óbrotnu og fátæklegu
lífskjör, sem hún á báðum stöðum hafði þróast við. Skáld-
■ðjan var vitni þessarar mentunar, oft eina vitnið. Þess vegna
sjáum vér og, að þessi skáldskapur fær mikið gildi í daglegu
Hfi, ekki sízt þegar hann er mæltur af munni fram, undir-
búningslaust og óvænt, og getur gripið inn í rás helztu við-
burðanna. Hin mikla leikni í því að mæla ljóð af munni fram
er órækast vitni um andans fjör og fimi Araba og Islendinga.
Og þessi gáfa vaknaði og þróaðist við það að ljóðið átti vísa
uiðtöku og skilning; í vísunni, sem spratt upp af skapi líð-
andi stundar, bjó máttur, er gat hrifið hugi manna með sér,
einmitt vegna þess, að hið auðuga andlega líf var almennings-
e>9n; tónar koma aðeins þar, sem hljómgrunnur er.
Ættræknin er sameiginleg fornarabísku og íslenzku menn-
'ugarlífi. Þessi tilfinning er eðlileg afleiðing af því, að ein-
sIaklingnum veitti mjög örðugt og nálega ókleift að bjargast
a eigin spýtur, svo sem lífinu var háttað á báðum stöðunum.
^f því leiddi og, að einstaklingurinn var ekki metinn út af
^yrir sig, heldur sem meðlimur ættarinnar. Þess vegna varð
e'ft hið mikilvægasta réttaratriðið í frumstæðu þjóðfélagi, sem
Se staða þeirra, sem eftir lifa, þegar maður er veginn, alveg
^ð sama hætti í Arabíu og á íslandi. Með því að ekki var
ne>tt sameiginlegt ríkisvald, sem allir urðu að lúta, varð —
a báðum stöðunum — víg að vera einkamál milli vegandans
°9 vandamanna hins vegna; þeir urðu sjálfir að koma hefnd-
Utn fram eða taka vígsbætur, fá uppreisn með blóði eða bót-
Utn- En einmitt hin skýra meðvitund um það, að ættin var