Eimreiðin - 01.01.1935, Blaðsíða 108

í)l) BÓKLESTUR FVR OG NÚ eimreiðiS
Nú er ekki hér með gefið í skvn, að ekki komi út bækur á
liverju ári, sem mikið eru keyptar og lesnar. Síður en svo. ÉfJ
vil aðeins nefna tvær frá síðasta ári, skáldsögu H. K. Laxness-
Sjúlfstætt fólk, og Islenzka þjóðhætti séra Jónasar sál. Jónas-
sonar frá Hrafnagili, hvorttveggja tiltölulega dýrar bækur, en
mikið lesnar. Ýmsar fleiri mætti telja. En þetta sýnir aðeins
það, að nú þegar svo margt dregur hug fólksins frá bóklestri-
ýmiskonar skemtanir, útvarp o. fl., þá þýðir eklci að gefa út
nema það, sem eitthvað sker úr, eitthvað ber af því venjulega-
Ef rithöfundurinn getur komið með eitthvað slíkt, þá skiftir
ekki eins miklu máli og margir halda, þótt bók hans sé nokkuð
dýr, sé hún aðeins vönduð. Menn verða að hafa það hugfast,
að eina leiðin til að bóklestur haldist við og aukist aftur með
þjóðinni, er að fólkið fái betri bækur en áður, fullkomnari
skáldrit, dýrari ljóð, meiri list, og að þessu sé ekki spilt með
fölsku framboði bóka, sem lítið gildi hafa, en komast á mark-
aðinn fyrir tilstilli manna, sem þjást af skrifkrampa, eða er
mokað út fyrir fé, sem aldrei er gert ráð fyrir að inn komi
aftur. Gegn þessu síðara atriði má að vísu koma með þá mót-
báru, að það geti verið ágæt bók og þörf, þó að hún ekki selj-
ist. Þetta getur að nokkru leyti satt verið. En hún er gagnslaus
eigi að siður, ef fólkið fæst ekki til að lesa hana. Á höfundi
hvílir sú skylda — og útgefanda einnig — að gera bók siníi
læsilega. Það fær enginn fólk til að lesa annað en það, sem
það hefur ánægju af. Gamla aðferðin, að loka unglinginn úti í
fjósi, til að læra kverið, gildir ekki lengur.
Lítum svo sem snöggvast á bóklestur, eins og hann var fyrir
svo sem fjörutíu árum hér á landi, þau skilyrði, sem þá réðu
— og svo aftur nú. Aðalánægja og skemtun fólksins voru
bækur, og úr bókunum var sá fróðleikur ausinn, sem nú fæst
á ýmsum öðrum leiðum. Bækur voru þá ekki lesnar aðeins
cinusinni. Þær voru marglesnar og stundum beinlínis lærðar-
Sá siður, að lesa upphátt fyrir fólk á vökunni, var algengur-
Einn las upphátt, meðan aðrir unnu. Öll hin mikla fróðleiks-
fýsn og fréttaþrá íslendinga varð að leita fullnægju í bókun-
um og gerði þao líka. Þær voru nálega eina fróðleikslindin. Síð-
an hafa bæzt við margar: Sími og auknar samgöngur, kvik'
myndir, útvarp og allskonar skemtanir, sem áður voru nieð
J