Eimreiðin - 01.04.1937, Side 37

EIMREIÐIN
I>ÆTTIR AF EINARI H. KVARAN
157
sonar. — wþað er undir viðtöku landa vorra komið«, skrif-
uðu útgefendurnir, »hvort rit þetta kemur út næsta ár, eða
yfir höfuð framvegis«. Nú væri það synd að segja, að bók-
nini væri illa tekið, a. m. k. í blöðunum, en eins og kunn-
ugt er kom framlialdið aldrei. Liklega hafa útgefendurnir
ekki verið miklir fjárplógsmenn á þeim árum, enda fór
Iryggvi Gunnarsson lieim til íslands sama haust; orti Einar
fionum kvæði að skilnaði.1)
I Pjóðólf2) skrifaði Jónas Jónasson, síðar prestur og kenn-
ai'i, langa grein, þar sem hann reyndi að ákveða, hver munur
væri á liinum forna »idealisma« og hinum nýja »realisma«.
fin um þá söguliöfundana segir hann, að Gestur sé ljósari
°g hafi betra vald á efninu, Einar skarporðari, og sé hjá hon-
um rniklu meira af djúpliugsuðum setningum og skoðunum.
I Skuld3) heilsaði Jón Ólafsson þeim félögum með fögn-
uði. »Upp og niður« segir hann, »er saga, sem hefur lineykslað
fiesta landa vora, sem liafa lesið liana. Og þetta teljum vér
fienni að miklu leyti til gildis, og höfundinum teljum vér það
fiiklaust til gildis í alla staði, að hann hefur haft áræði til
uð vekja allan þann ógurlega fordóinsflaum á móti sér, sem
fiann má vísa von á eiga fyrir sögu sina«.
Matthías Jochumsson skrifaði um kverið í FródcP) af samúð
fiins reynda manns, bæði með hinni nýju stefnu, sem hon-
unr raunar féll ekki alls kostar við, og þá ekki síður af samúð
Vlð hin'a ungu menn; »Hinn glænýi bæklingur, segi ég, liefur
ufi-góðan keim. Smásaga Einars er að vísu æði-realistisk og
uieðferð efnisins unggæðisleg, en í lienni er ný manndóms-
leg siðferðishugsun, sem öld vor liefur sérlega gott al' að skilja;
þar er banatilræði sýnt liræsni og íláræði tímans í trú og
hreytni. Smásaga Gests er fullkomnari að formi og stíl eða
fistamannslegri; enda minna realistisk í öllu tilliti en liin
Sagan; þar er vel farið með algengl efni. Fyrir hinum fyr-
uefnda vakir fremur hið almenna siðlega og sanna, fyrir hin-
uni síðarnefnda liið skáldlega eða formlega sanna«.
!) Prentaö í Fróða 13. jan. 1883, tekið upp í ljóð E. H. Kvaran.
2> 24. júní, 6. júli 1882.
3> 29. júni, 22. júli 1882.
3) iiSmápistlar til ritstjóra Fróða 1«, Frúði 31. júli 1882.