Eimreiðin - 01.04.1941, Side 123

EiMREIÐIX
IUTSJÁ
235
‘tndi, þyrftu menn hvorki að gera
sct' rellu út af bætiefnaskorti, hor-
nionahungri eða öðrum vöntunar-
sjúkdómum. Það er þetta, sem al-
l'jt'a manna þarf fvrst og fremst
a® jæra og vita. Sú fræðsla er allri
ftæðslu nauðsynlegri og æðri.
./ómis Kristjánsson.
S®Ra íslendinga í Vesturheimi
eftir Þorstein l'. Þorsteinsson,
*■ h<l-, Heykjavík 19í0.
Mörg tré eru greinafá og leggja
a'^ í hæðarvöxt, önnur greina-
ntiUil og hækka tregt, meðan grein-
a'nar sjúga mestan safann. Tré i
sl' ’
'°gi týna siðan greinunum, oftast
cr engin þeirra langlíf nema efsti
sl’>otinn, sem verður stofn og gildn-
ai °g ber nýjar greinar —- til að
missa þær siðar Ef til viI1 er ])að
tróð beinvaxnast, sem hefur þrosk-
az^ án þess að greinast mjög og
’mfa að fella limarnar. En lauftré í
'ntðþýium löndum öðlast varla
slofiistyrk og ævilangan vngingar-
nt-'tt, nema þau liafi eignazt miklar
Sfeinar — Qg missi þær. Því meiri
Sftinar, þvi öflugri rætur, og frjó-
Serndin, sem hinar skammlífu grein-
ar bafa áskapað trénu, veldur oft
°^'n'cga örum hæðarvexti, rétt eftir
mnhver aðalgrein er snögglega
1,1 tt að draga til sin frjómagn rót-
»nna.
5n' siðustu aldamót var mann-
Jöldi íslands talinn jafn og átta
tluni fyrr. Siðustu áratugi 19. ald-
bafði þjóðinni samt fjölgað tals-
crt umfram þetta, en fjölgunin
•!'e"nið til þess að skapa þjóðar-
jí c'n ' Ameriku. Þá tók að mestu
• 1 ■' Amerikuferðir. Eftir ástæðum
ÍL sanianliurði við aðrar þjóðir og
1 fnt'tiðina að nokkru sýndist
sanni næst, að þjóðin ætti úr þvi
að geta tvöfaldazt á 90 árum. Nú
hefur hraðinn reynzt sá, að þjóðin
getur þrefaldazt á 90 árum með
sama áframhaldi. Orsakir eru marg-
ar, en ekki megum við vanþakka
náltúrunni hið harðleikna vaxtar-
lögmál limslcertu trjánna. Ameriku-
ferðirnar liættu upp l>að, sem þær
sviptu okkur, með þvi að auka frjó-
semi heimaþjóðarinnar í þessu efni
— og flestum öðrum, sérstaklega á
atliafnasviði og i mannréttindamál-
um.
í þessu I. bindi Vestur-íslendinga-
sögu fullyrðir Þ. Þ. Þ., að hagnað-
ur íslands liafi þegar orðið miklu
meiri en nam burtflutningnum,
manntjóninu. Fyrir 1—2 áratugum
hefði þetta sætt hér eindregnum
mótmælum. Nú er það álitamál og
a. m. k. rólegrar ihugunar vert. Vest-
mannagrein þjóðarmeiðsins hefur
einnig horið þau aldin, sem gagna
íslendingum öllum, og samband
okkar við þá grein getur átt eftir
að verða mjög þýðingarmikið.
Hverjir fluttust vestur og hvers
vegna?'— Það er einna mesta við-
fangsefni hókarinnar. Þar segir m.
a.: „Svo virðist, að fjöldi manns á
íslandi liafi aldrei getað áttað sig á
þvi, hvers vegna fólkið var að fara
vestur. „Mislukkuðu mennirnir“ var
sú eina manntegund, sem öllum
kom saman um, að gerði réttast i
þvi að fara til Vesturheims. — Þeg-
ar liarðréttið er dregið frá, má fela
flestar hinar orsakirnar í einu orði:
ófrelsi — eins og þeir skildu það
þá eða skildu það ekki. En það
skiptist aftur niður i ótal smádeild-
ir, allt ofan frá stjórnarskrármálinu,
löggjöfinni og erfiðri yfirstjórn
Dana niður til hrjáðustu lirepps-