Eimreiðin - 01.01.1954, Page 96

76
RITSJÁ
EIMREIÐIN
meira en þættir. Hún er frásögn um
líf og baráttu næmgeSja konu, sem
leggur út á listamannsbrautina með
þeim fasta ásetningi að gefa sig heila
og óskipta að listinni, en verður þess
fljótt vís, að lífið og listin eiga ekki
ætið samleið, að listin er kröfuhörð
og að fyrir henni verða öll aukasjón-
armið að vikja.
Sagan hefst á spitala, þar sem lista-
konan Disa Mjöll liggur hættulega
veik, eftir að hafa reynt að svipta
sjálfa sig lífi. Síðan er viðfangsefni
höfundarins að lýsa því og færa sál-
fræðileg rök að því, að konan hefur
gripið til þessa örþrifaráðs, svo og
hvernig henni er bjargað aftur til
lífsins af skilningsgóðum og skynsöm-
um lækni. Eru lýsingar víða góðar á
sálarlífi listakonunnar, og einkum er
því vel lýst, hvernig uppeldi hennar
mótar hana miður heppilega, og á
þar móðirin mesta sök. Frásögnin af
bernsku og æsku Dísu Mjallar, æsku-
heimili hennar og foreldrum er það
bezta í bókinni. Uppeldið gerir hana
tviskipta, bæði í list hennar og lífi.
Hún lendir í ástarævintýri með kenn-
ara sinum, málaranum Bjólfi Bláfells,
giftist siðan tvívegis, og gengur á
ýmsu í hjónabandinu. En allt jafnar
sig að lokum, og listakonan kemst til
nýs skilnings á sjálfri sér.
Stíll höfundarins er léttur og oft-
ast áferðargóður, en galli er það, að
lesandinn hnýtur upp aftur og aftur
um skakkt bej'gð orð. Þannig er hvað
eftir annað talað um „læknirinn“ í
staðinn fyrir læknirm. Stundum lend-
ir út í öfgar í samræðum, svo sem i
snakki læknanna og hjúkrunarkvenn-
anna, um sjúklingana í spitalanum,
í 1. kafla sögunnar, og hefði hann að
skaðlausu mátt vera styttri. En hvað
sem um það er, þá er sagan í heild
góð sálarlífslýsing og mun verða les-
in með áhuga af öllum þeim, sem
skáldsögum unna.
Sv. S.
VlSNAKVER eftir Snæbförn Jóns-
son, Rvík 1953 (H.f. Leiftur), er safn
kvæða, ortra við ýms tækifæri á
langri leið, og lætur höf. þá skýringu
fylgja, að þau séu kveðin fyrir hann
sjálfan, en ekki aðra, „en þar ef tónn
sá einhver er, sem ómar líka i hjarta
þér, með gleði hann þér gef ég“. Og
vist er um það, að hér eru kvæðin
komin fyrir almenningssjónir, og
munu margir, sem lesa, geta fundið
þar gamalkunna og geðþekka tóna.
Höf. er sums staðar stirðkvæður
nokkuð og svipar í þvi til Grims
Thomsen, sem hann mun dá umfram
flest önnur islenzk skéld. En mörg
eru kvæðin af mannviti ort og þar
glímt við torleyst efni. Höf. kemur i
þeim til dyra hispurslaus og hrein-
skilinn, enda segir hann sjálfur i
inngangsljóðinu: Ave atque vale:
Og skoðirðu kverið, þér líklega lizt,
við lestur sé ekkert að vinna;
og það kann að vera; en þó er það
víst,
að þarna er mig sfálfan aÖ finna.
1 ádeilum sínum á samtiðina er
höf. ómyrkur í máli, og þó kennir
jafnan þungs undirstraums ættjarðar-
ástar og vonar um bjarta framtíð
lands og þjóðar. I einu ádeilukvæða
sinna, sem nefnist Breyltir tímar og
er ort lýðveldisstofnunar-árið 1944,
harmar höf. lægð þá, sem hann telur
nú ríkjandi í bókmenntum Islend-
inga, ekki sizt óðlistinni, og eftir að
hafa dáð þá skáldmæringana Grön-
dal, Steingrím, Matthías, Þorstein og
Einar, mælir hann svo: