Eimreiðin - 01.05.1961, Blaðsíða 25

EIMREIÐIN
113
II.
I)að er engan veginn auðvelt viðfangsefni að ræða um íslenzka
a|þýðutónlist og þróun þjóðlegrar tónlistar á íslandi. Til eru að-
eins fáar fræðilegar heimildir um þetta efni, sem að mestu er enn
°plaegður akur.
Eins og kunnugt er, urðii norrænar þjóðir á eftir í þróun evróp-
lskrar tónlistar, sem hafði náð verulegum þroska á miðöldum, áður
e.n hún tók að hræra hugi manna í Skandinaviu. ísland var aðeins
jarlasgara en hin Norðurlöndin.
^íúsikin á upptök sín í mannsbarkanum: Það er þráin til þess
tulka tilfinningar sínar í söng er vekur fegurðarkennd, og síðar
'eiða hljóðfærin til og þau auka þessi áhrif og með vaxandi tækni
KaPast áður óþekktir túlkunarmöguleikar á þessari dásamlegu list.
^ Eins og kunnugt er eigum vér gnægð heimildarrita um það,
v ernig forfeður vorir lifðu í gamla daga, ekki aðeins á íslandi,
til °° 1 N°regi. þar sem íslendingar ferðuðust mikið. Það eru
°tal frásagnir af alls konar mannfagnaði, þar sem fólk kom sam-
Ser til skemmtunar. Þar áttu menn viðræður, drukku, iðkuðu
naigvíslega leiki og íþróttir og þeir ortu og mæltu fram kvæði sín.
'in' ^VerSt er tninnst á nokkra tónlist í sambandi við þessar skemmt-
> °g ekki einu sinni á söng af neinu tagi, nema ef um væri að
a særingarsöngva í sambandi við galdra.
Sú eina list, sem var iðkuð, og það almennt, var ljóðlistin. Það
Haflr Veri® ~ °o er raunar trúlegt — að einskonar frumstæð tónlist
1 Verið tengd ljóðalestrinum. Þegar íslendingur orti langa drápu
( skum konungi til heiðurs og gekk fram til þess að lesa hon-
haf' Þá benda orðin „flutti“ og „kvað“ til þess, að kvæðin
ekk' VCri^ ^esin á sérstæðan og listrænan hátt. Enda þótt tónlist sé
v } nefnd í þessu sambandi, er það ekki ósennilegt, að hér hafi
u Um að ræða annað og meira en upplestur. Hrynjandin í þess-
Ur ^Væðum hefur gefið tækifæri til eins konar sönglesturs og mað-
he °etUr Imyndað sér að tónrænt viðlag hafi stjórnað ákveðnum
ri<þnc^lnSUrn kvæðanna. Þegar Egill Skallagrímsson flutti t. d. Ei-
síni ^°nun§l Blóðöx kvæði sitt „Höfuðlausn“ til þess að bjarga lífi
ag ’ bá verður manni á að álykta, að í hvert sinn er hann kom
njegli"-Unum »or®s,ár °f gat Eirikr of þat“, hafi hann sungið þau
le&tr'SlnUi þrrnnnraust, því að þetta voru sterk orð sem þurfti að
~®la mikla áherzlu á.
aiinig endurtekin vísuorð er víða að finna í fornurn kveðskap,