Eimreiðin - 01.01.1968, Side 22

12
EIMREIÐIN
heildartekjurnar 20.123.144 krónur, ríkisframlag aðeins 19.4 a£
hundraði eða ekki einn fimmti hluti.
Bókalán í bæjar- og héraðsbókasöfnum voru 1956 204.000 bindi,
en úr sveitarbókasöfnum 99.000 bindi, alls 303.000 bindi eða ekki
full 2 bindi á hvern íbúa, en 1966 voru útlán bæjar- og héraðs-
bókasafna komin upp í 609.552 bindi og höfðu þá nærfellt þre-
faldazt, en sveitarbókasöfn lánuðu á því ári 148.305 bindi — og
var því tala lánaðra binda 757.857 eða tæplega 4 bindi á hvern
íbúa, en bókalán sveitarbókasafna höfðu lækkað lítið eitt seinustu
árin, höfðu kornizt í 165 þúsund bindi. Aukning útlána frá 1956
var í bæjar- og héraðsbókasöfnum 405.552 bindi, en í sveitarbóka-
söfnum um 49 þúsund bindi, en þess ber að gæta, að fólki hefur
fækkað í sveitum, og að þar var starfræksla og notkun safna stór-
um meiri en í þéttbýlinu, þegar lögin um almenuingsbókasöfn
tóku gildi.
I fljótu bragði gæti þetta virzt glæsilegur árangur — og ekki sízt
ef þess er gætt, að víða hefur verið bætt um húsakost bæjar- og
héraðsbókasafna og einnig nokkurra af sveitarbókasöfnum þéttbýl-
isins og að árlega er liafizt handa um byggingar nýrra og hag-
kvæmra húsa handa hinum meiri háttar bókasöfnum. En það ber
að athuga, að víðast í þéttbýlinu var ástandið ærið ömurlegt í þess-
um efnum, þegar lögin um almenningsbókasöfn komu til fram-
kvæmda, og að aukning á notkun safnanna og fjárframlögum til
þeirra er ekki aðeins tölulega, heldur og hlutfallslega mest í bæj-
unum og allmörgum af kauptúnunum. Ennfremur sýna þær tölur,
sem hér hafa kornið fram, engan veginn notagildi safnanna sem
frœðslustofnana, — það gildi er nú stórum minna en œskilegt vœri
og verður að vera, ef söfnin eiga að ná tilgangi sínum.
Þá er lögin voru samin, gerðu þeir, sem að því stóðu, ráð fyrir
því, að fljótlega fengjust þau endurskoðuð og ákvæðunum um
framlög breytt til mikillar hækkunar. Og árin 1959 og 1960 fékk
þáverandi og núverandi menntamálaráðherra menntamálanefnd
Neðri deildar Alþingis til að flytja frumvarp, sem miðaði í rétta
átt. En frumvörpin döguðu uppi, og svo var það loks 1963, að urn-
bætur á lögunum fengust samþykktar. En þá var svo komið, að
flest, sem til safnanna þurfti, hafði hækkað stórum, og síðan hefur
setið við sama, þrátt fyrir stórfelldlega aukinn kostnað og auknar
þarfir. Hins vegar stendur þó óvíða á ráðamönnum bæja, héraða
og sveita um aukningu framlaga, og aðeins sárafáir slíkra aðila