Eimreiðin - 01.01.1968, Síða 23

EKKl .4 EINU SAMAN BRAUfíl
13
miða framlög sín við lögbundið lágmark, en hins vegar margir,
þó alls ekki meirihlutinn, við það, sem á móti fæst úr ríkissjóði,
og algengast er, að jafnvel þeir aðilar, sem það gera, séu mjög
óánægðir yfir því, hve framlag ríkisins sé lágt og þeir þess albúnir
að bæta við heimaframlagið, ef á móti kæmi hækkun frá ríkinu.
Sú krafa, sem þorra ráðamanna safnanna hefur fundizt sjálfsögð,
er að ríkið hækki — á hverju sem veltur í fjármálum þess —, fram-
lög til safnanna í samræmi við. hækkun á bókum og öðru, sem til
starfrækslunnar þarf, en því hefur ekki verið að fagna. Og sú um-
bót væri engan veginn viðhlítandi. Þrátt fyrir alla þá aukningu
á notkun safnanna, sem ég hef gert grein fyrir, er víðs fjarri því,
að þau geti gegnt á viðunandi hátt hlutverki sínu í þjóðfélaginu
— enn sem komið er. Mætti til sanns vegar færa, að yfirleitt hefði
starfsemi þeirra ekki ennþá borið annan árangur en þann, að lestr-
arþörf almennings hefur aukizt, einkum í þéttbýlinu, án tillits til
þess, hvað fólk les. En það liefur sannazt svo greinilega, að ekki
verður um villzt, að áhuga- og kunnáttusöm starfræksla, aukin fjár-
framlög og bættur húsakostur ber næstum að segja ótrúlegan árang-
ur. Má nefna sem dæmi Reykjavík, Keflavík, Hafnarfjörð, Sauðár-
krók, Siglufjörð, Akureyri, Húsavík, Neskaupstað og Vestmanna-
eyjar, — á sumum þessara staða nemur notkun safnanna 7—8 bind-
um á íbúa á ári, og er ýmist til að dreifa bættri starfrækslu, aukn-
um og hagkvæmari húsakosti eða þessu livoru tveggja, enda heima-
framlög mjög rífleg.
En jafnvel þar, sem bezt er ástatt, er fjarri því, að söfnin séu orðin
það, sem þau eiga að vera og margir ráðamenn þeirra hafa gert sér
grein fyrir, að sé hið mikilvæga hlutverk þeirra, sem sé, að þau verði
raunhœfar menningarmiðstöðvar bœjarins og héraðsins, svo sem þau
eru víða orðin erlendis og verða í ríkara mæli með hverju árinu
sem líður, stofnanir, sem haldi uppi fjölþættri menningarstarfsemi,
laði til sín unga og gamla til hollrar tómstundaskemmtunar, til
lesturs góðra bókmennta, til fræðsluiðkana á fjölmörgum sviðum,
til þjálfunar í mati á eldri og yngri tónlist o. s. frv. En það, sem
hér er á drepið um gildi bókasafna á sviði bókmenntalegs þroska
og þekkingaröflunar, getur aldrei orðið verulega virk staðreynd,
nema hér verði starfrækt skólabókasöfn, sem séu bæði notuð við
kennslu venjulegra námsgreina og til þess að kenna börnum og
unglingum að nota bókasafn og gera þeim slíka notkun að œviþörf.
Er það eitt hið ömurlegasta og um leið dæmigerðasta tákn þess,