Eimreiðin - 01.01.1968, Page 40

‘50
EIMREIÐIN
og hins, sem á ætt að rekja til
umræddrar bókmenntastefnu.1
III.
Árið 1494 kom út í Basel bók,
er hafði að geyrna kvæði, sem
nefnt var ‘das Narrenschiff’.
Höfundurinn hét Sebastian
BRANT, 36 ára gamall lögfræð-
ingur, sonur hótelhaldara í
Strassburg, og hafði hann tekið
doktorspróf við háskólann í
Basel fimm árum áður. Brant
var þegar í miklum metum sem
lögfræðingur, og síðar átti hann
eftir að verða borgarritari í fæð-
ingarborg sinni og keisaralegt
hirðráð og málvinur Maximil-
ians fyrsta, keisara þýzk-róm-
verska ríkisins, síðasta riddarans,
eins og liann hefur verið nefnd-
ur.
Sebastian Brant ritaði fjöl-
margt fyrir vin sinn keisarann
og var sendifulltrúi hans og ráð-
gjafi og kom allmikið við stjórn-
mál Þýzkalands á fyrstu áratug-
um 16du aldar. Hans er þó ekki
getið í sögu Þýzkalands vegna
þess, heldur vegna kvæðis síns
— ‘des Narrenschiffes’.
Kvæði þetta er í 113 köflum
og lýsir í ósamstæðum skop-
myndum siglingu fjölmargra
manngerða tii lands þess, sem
nefnt er Narragonia. Hver mann-
I Henrik Scliiick: Illustriirad all-
man Litteraturhistoria III. Stock-
holm 1921.
gerð á sér sinn fulltrúa, per-
sónugerving eða afkáralegt fífl.
sem lætur stjórnast af blindum
hvötum sínunr, svo senr ágirnd,
lygi, öfund, ótta, grimnrd, last-
nrælgi, undirferli, falsi, ótryggð
og ofstopa, en ranglæti, sjálfs-
elska og tízkutildur eiga einnig
sína fulltrúa. Kvæði þetta er
hvöss ádeila á aldarfar og lráttu
samtíðarinnar, sett fram sem af-
káralegt skop. En höfundi er
mikið niðri fyrir, og hann var-
ar lesandann af alvöruþunga við
að slást í hópinn — gerast sam-
ferðarmaður fíflanna.
‘Das Narrenschiff’ vakti strax
nrikla athygli og var þegar þýtt
á latínu, frönsku, ensku og hol-
lenzku, og á 16du öld var það
gefið út um eitt hundrað sinn-
um í Þýzkalandi. Kvæðið var
nefnt ‘divina satira’, og sam-
tímamenn Brants efuðust unr,
að skrifað hefði verið hnytti-
legra ganranverk. Einn taldi
Brant ekki einungis nretsa skáld
samtíðarinnar, heldur fremsta
skáld, senr skrifað hefði á þýzka
tnngu. Fjölfræðingurinn Johan
Geiler von Kayserberg flutti
fyrirlestra um einn kafla kvæð-
isins í hálft annað ár í Strass-
burg, en þá dó hann og gat ekki
meira. En aðrir tóku við og
lögðu út af kvæðinu. Sunrir end-
urgerðu kvæðið eða rituðu ný
verk: ‘Das neue Narrenschiff’,
‘Das kleine Narrenschiff’, ‘Der