Ægir - 01.11.1953, Page 5

Æ G I R
259
Stofnun fyrir rannsóknir
í þágu sjávarútvegsins.
Ekki eru skiptar skoðanir manna um það, að á siðastl. hálfri öld hafa
orðið meiri framfarir á íslandi en allar aldir áiður, síðan bijggð hófst hér.
Gildir þetta ekki sízt um sjávarútveginn, er drggstan þátt átti í að renna
stgrkum stoðum undir efnahagslíf landsmanna. En með hliðsjón af þessu
er vert að gefa því gaum, að lengst af þann tima, meðan þessu fer fram,
vinnur aðeins einn vísindamaður i þágu isl. sjávarútvegs, og þó oftast i
igripum frá öðru starfi. Á þessu hlaut að verða breyting, ef atvinnuvegur
sá, sem skapar meginútflutningsverðmætið, átti ekki að verða af þeirri
þróun, er átti sér stað hjá öðrum fiskveiðiþjóðum. — Nýlega ræddi ég við
dr. Þórð Þorbjarnarson um fiskiðnrannsóknir hér á landi. Bar einkum
á góma, hvar þeim er nú komið og hvað á prjónum er i sambandi við fram-
tíðina.
„Hvenær hófst þú að sinna fiskiðnrann-
sóknum hér á landi?“
„Telja má, að ég réðist til Fiskifélags ís-
lands 1934. Ég var þá reyndar enn við nám,
en kom þó heim um sumarið og vann við
síldarverksmiðjuna á Hesteyri. Næsta sum-
ar hófst karfavinnsla á Flateyri, og var starf
nntt þá nær eingöngu við hana bundið og
einnig sumarið 1936. Snemma árs 1937 lauk
ég námi, fluttist þá alfarinn heim og byrjaði
nð fullu og öllu að starfa á rannsólcnarstofu
Fiskifélags íslands.“
„Hvernig voru starfsskilyrðin?"
„Miðað við það, sem ég hafði séð og kynnzt
erlendis, voru þau ekki góð, en vert er að
hafa það í huga, að hér var verið að leggja
grunn að framtíðarstofnun og vonir stóðu
t'l, að smámsaman myndu skilyrðin batna,
mátti því vel við una. Með stofnun þessarar
rannsóknarstofu hófst ný saga í sölu ýmissa
sjávarafurða, t. d. var þá þegar byrjað að
selja lýsi eftir vitamínmælingum og innan
fárra ára var svo komið, að lýsi var vart selt
ur landi nema fyrir lægju gæðavottorð frá
rannsóknarstofunni.
Skjótt kom i ljós, að verkefnin, sem nauð-
synlegt var að sinna, voru mörg og fjölgaði
stöðugt. Það varð því ekki hjá því koinizt að
fjölga starfsliðinu. En sökum þess. hve hús-
næði var lítið, reyndist illkleift að auka mik-
ið við rannsóknartækin. Sýnilegt var, að ef
ekki reyndist hægt að fá stærra húsnæði fyr-
ir þessa starfsemi, var loku fyrir það skotið,
að unnt revndist að sinna ýmsum verkefn-
um, sem þó voru mjög aðkallandi. Meðal er-
lendra þjóða, sem stunda rannsóknarstarf-
semi, er það viðtekin regla, að aðbúnaður
rannsóknarstofanna og tilkostnaður er í
réttu hlutfalli við mikilvægi þess málefnis
eða þýðingu þess atvinnuvegar fyrir þjóðar-
búskapinn, sem rannsóknirnar fjalla um. Ef
eitthvað svipað átti að gerast hér, hlaut að
því að koma fyrr eða síðar, að ráðið væri
fram úr húsnæðisvandræðum þeim, sem
rannsóknarstarfsemi sjávarútvegsins bjó
við.“
„Hvernig var svo snúizt við þessu verk-
efni?“
„I stuttu máli á þessa leið:
Sumarið 1945 starfaði sex manna nefnd
stjórnskipuð, og var verkefni hennar m. a.
að gera tillögur um endurskipulagningu