Ægir - 01.11.1953, Page 12

266
Æ G I R
Vitar á
Islandi 75 ára.
Þann 1. desember síðastl. voru þrir aldarfjórðungar liðnir síðan fyrst
var kveikt á vita á íslandi, en það var á vitanum á Reykjanesi svo sem
kunnugt er. Á þessum afmælisdegi vitanna bauð Emil Jónsson vitamála-
stjóri margmenni heim til sín. Þar afhenti hann blaðamönnum eftirfar-
andi grein um sögu vitanna síðustu fimmtán árin, svo og yfirtitsgrein um
þróun vitamálanna fyrstu 60 árin, en hana hafði hann ritað fyrir Ægi og
birtist hún í desemberblaði 1938. Hér fer á eftir yfirlit vitamálastjóra
um vitamálin eins og þau eru nú og gang þeirra á árunum 1938—-1953.
Áfanga náð.
Nú, þegar 75 ár eru liðin frá því að fyrst
var kveikt á vita á íslandi, er merkum áfanga
náð í sögu vitabygginganna. Á síðastliðnu
sumri voru vitar reistir við Skor í Rauða-
sandshreppi, við Skaftárós í Vestur-Skafta-
fellssýslu og á Hrolllaugseyjum undan Suð-
ursveit, m. a.
Þegar kveikt hefur verið á þessum vitum
öllum, má heita að hægt verði að sigla í
kringum allt ísland í samfelldu vitaljósi,
þannig að ávallt sjáist til einhvers vita. Á
Skaftárósvitanum hefur þegar verið kveikt,
en ljóstækin í vitana við Skor og á Hroll-
laugseyjum eru væntanleg um n. k. áramót,
og verða þau þá sett upp við fyrsta tækifæri,
þannig að heita má, að það standist á endum,
að ljóshringnum kringum Island verði lokað
á þessu 75 ára afmæli vitalýsingarinnar, 1.
desember. Við þetta er þó ýmislegt að at-
huga. í fyrsta lagi það, að yfirleitt er Ijós-
magn þessara strandsiglingavita okkar til-
tölulega lítið, þannig að ef veður er eklci
heiðskirt er sjónarlengd vitanna ekki nægi-
lega mikil til þess að þeir nái saman. í öðru
lagi er það, að vitar þessir eru ekki nema
hluti af vitakerfi landsins. Eru því ýmsar
leiðir jafn vanlýstar, þó að þessum áfanga
sé náð. Og í þriðja lagi eru Jjósvitarnir nú
orðið elcki nema takmarkaður hluti vita-
þjónustunnar, þar sem radíóvitarnir í ýmsu
formi hafa nú orðið sífellt vaxandi hlutverki
að gegna. Eigi að síður má það teljast merkur
áfangi, sem náðst hefur, er nú hefur tekizt
að loka ljóshringnum kringum landið.
Framkvæmdir síðustu ára.
1. des. 1938, þegar 60 ár voru liðin frá
upphafi vitalýsingar á íslandi, hirti ég nokk-
urt yfirlit um þróun þessara mála þangað
til. Til viðbótar því, sem þar er sagt, og aðal-
lega um framkvæmdir síðan, vil ég segja
þetta:
Nýir vitar.
Á þessum 15 ára tímabili hafa nýir vitar
verið reistir á þessum stöðum:
Hvaleyri í Hvalfirði,
Miðfjarðarskeri í Borgarfirði,
Rauðanesi í Borgarfirði,
Þormóðsskeri, vestan Borgarfjarðar,
Kirkjuhóli í Staðarsveit,
Arnarstapa,
Ólafsvík,
Grundarfirði,
Skor í Rauðasandshreppi,
Ólafsviti við Patreksfjörð,
Langanes við Arnarfjörð,
Æðey,
Sléttueyri í Jökulfjörðum,
Selskeri við Ófeigsfjörð,