Ægir - 01.10.1983, Page 30

Arne M. Bredesen:
Rannsóknir og kennsla í sjávarútvegi
Erindi flutt á ráðstefnu Verkfrœði- og raun-
vísindastofnunar Háskóla íslands 11.-12.
mars 1983. Nokkur erindi frá þessari ráð-
stefnu birtust í 7. tbl. Ægis 1983. Bredesen er
prófessor við NTHT í Noregi.
Inngangur
Ég þakka kærlega fyrir að vera boðinn til þessarar
ráðstefnu og fá tækifæri til að ræða um mál sem ég hef
haf mikinn áhuga á um nokkurt árabil, þ.e. menntun
og rannsóknir í sjávarútvegi og hvernig nota megi
almennar rannsóknir sem virkt hjálpartæki til frani-
þróunar í sjávarútvegi.
Ég ætla að reyna að rekja nokkuð af þeirri reynslu
sem fengist hefur af starfi síðustu 10 ára í Noregi ef
vera mætti að það yrði hvatning í því starfi sem er hér
verið að vinna. Ég held þó að rétt sé að leggja áherslu
á það strax að mikilsverðast er að komast að þörfum
íslenska sjávarútvegsins áður en ráðist verður í skipu-
lagningu menntunar og rannsókna. Aðstæður eru svo
mismunandi eftir löndum að ómögulegt væri að nota
kerfi eins lands óbreytt í öðru.
í þessum fyrirlestri hef ég hugsað mér að ræða fyrst
um menntakerfið og uppbyggingu þess með aðal-
áherslu á æðri menntun í sjávarútvegsfræðum. Síðan
mun ég ræða um rannsóknir og hvernig hagnýta megi
niðurstöður þeirra í atvinnugreininni og legg þar
aðaláhersluna á tæknirannsóknir, sem eru mitt
áhugasvið. í þessu sambandi mun ég einnig reifa
skipulag samvinnu milli háskóla, hagnýtra rann-
sóknastofnanna og sjávarútvegs og ennfremur hvað
þarf af fólki og fjármunum til að komast megi að hag-
nýtum niðurstöðum.
Menntun
Norska menntakerfið er þrískipt:
grunnskóli (9 ár)
framhaldskóli (3 ár)
æðri menntun á háskólastigi.
Á svæðum þar sem fiskveiðar eru aðalatvinnugreiO'
in veitir grunnskólinn á tveimur síðustu skólaárunum
menntun í fögum sem snerta sjávarútveg og siglingar-
U.þ.b. 150 skólar bjóða þessa menntun. Af
framhaldsskólunum eru u.þ.b. 15 skólar sem veita
menntun í sjávarútvegsfræðum með svofelldu sniöi:
1. ár: undirbúningsnámskeið.
2. ár: skipuleg verkþjálfun.
3. ár: framhaldsnámskeið.
Brautir eru fyrir fiskveiðar, veiðarfæratækni
fiskverkun og nú síðustu ár hafa verið stofnaðar
brautir fyrir fiskirækt og fiskeldi.
Fyrir u.þ.b. 10 árum var komið á fót tveimur mikil'
vægum stofnunum sem urðu æðri menntun í sjávarut-
vegsfræðum mikil lyftistöng. Þessar stofnanir voru
Norski útvegsháskólinn (NÚH) og Háskólinn 1
Tromsö. Miklu fjármagni var veitt í þessar stofnanir
og umsvif í rannsóknum og menntun í sjávarútveg1
jukust verulega.
Ástæða er til að leggja áherslu á hvernig að þessu
var staðið í Noregi. í stað þess að nota sömu aðferðU
og þegar hafði verið beitt í landbúnaðinum, þar setn
stofnaður var sérstakur landbúnaðarháskóli sem
þjónaði sem kennslumiðstöð, var ákveðið að Norsk1
útvegsháskólinn yrði einskonar miðstöð sem skyÚ1
auka og samhæfa þá starfsemi sem þegar var fýrir
hendi í háskólum landsins. Þar voru þegar kenndar
greinar sem höfðu augljóst gildi fyrir sjávarútvegim1-
Með tilkomu NÚH var stöðum í þessum greinum
fjölgað, hægt var að auka starfsemina og um
leið
fékkst æskilegsamræming. Með þessu móti spöruðust
miklir fjármunir.
í mínum augum er það afar mikilvægt að NÚH se
534-ÆGIR