Ægir - 01.01.1986, Blaðsíða 10

SKAGASTRÖND
ÞAR SEM SJÁVARÚTVEGUR ER UNDIRSTAÐA ALLS
Eftir Sigurð Pétursson
Skagaströnd, eða Höfðakaupstaður eins og staðurinn er einnig
nefndur, stendur við austanverðan Húnaflóa, við vík undir kletta-
höfða, sem nefnist Spákonufellshöfði. Höfðinn gengur í sjó fram og
myndar skjól inni á víkinni fyrir norðanátt. Undir höfðanum er því aII-
gott skipalægi, og var Skagaströnd aðalverslunarstaður við Húnaflóa
allt frá miðöldum og fram á síðari hluta 19. aldar. Innar í víkinni
gengur fram stutt nes og nefnist það Hólanes. Uppi af því er nú aðal-
byggðin, oft kallaður innbær, en sá hluti byggðarinnar sem undir
höfðanum stendur er þá nefndur útbær. Einnig er talað um Höfða og
Hólanes í þessu samhengi. Upp frá ströndinni teygir sig gróið flat-
lendi, en upp af því rís Spákonufellsborg sem gnæfir yfir sveitinni.
Skagaströnd, eða Höfðahreppur, hefur dafnað á þessari öld sem
sjávarútvegsbær. Annað kauptún tók forystuna í verslunarmálum hér-
aðsins um síðustu aldamót, en leiðin til Blönduós er aðeins 21 kíló-
metri. Með uppbyggingu hafnaraðstöðu á Skagaströnd er þar nú sem
fyrr besta höfn við austanverðan Húnaflóa, og öflugur sjávarútvegur
þaðan stundaður. Annars hefur byggðin undir Spákonufellshöfðanum
bæði átt sér framfaraspretti og stöðnunartíma á þessari öld. Nú sem
stendur horfa Skagstrendingar á blómatíma sem staðið hefur í rúman
áratug, og líta björtum augum til framtíðar, ef undirstöðuatvinnuveg-
urinn, sjávarútvegur fær að njóta sín.
Sjóróðrar frá ströndinni
Ströndin öll við austanverðan
Húnaflóa, frá Laxá norðan
Blönduóss og fram á Skaga, nefn-
ist Skagaströnd. Nafnið festist
hins vegar í tímans rás á verslun-
arstaðinn á Höfða. Það má fara
nærri um það að fiskur hefur
verið dreginn úr Húnaflóa, allt
frá því menn settust að á strönd-
inni sem kennd er við Skaga.
Veiðiaðferðir, tækni og bátar
tóku litlum breytingum um aldir.
Bátar voru til áflestum bæjum við
sjóinn og þangað reynt að sækja
björg í bú þegar kostur var. Á
vorin var fyrst lagtfyrir hrognkels-
in, sem ávallt eru viss í flóanum.
Síðan var tekið til við þorskveið-
ar, einkum er síldin gekk í Flóann
um mitt sumar og sjórinn iðaði af
Skagströnd séð frá þjóðveginum. Víkin, Höfðin og byggðin.
2-ÆGIR