Ægir - 01.12.1986, Blaðsíða 15

Einar K. Guðfinnsson:
Afkoma sjávarútvegsins
Herra þingforseti góöir þing-
fulltrúar og gestir.
Ær og kýr stjórnmálamanna og
hagfræðinga eru meðaltölin.
Þegar verið er að vega og meta
kaupmáttinn er yfirleitt litið á
meðaltalsútkomuna, sama má
segja um gengismálin og síðast
en ekki síst hag atvinnufyrirtækj-
anna.
Allir ættu að vita að þó svo að
meðaltöl geti verið ágæt til síns
brúks segja þau sjaldnast nema
hluta hverrar sögu. Þau eru með
öðrum orðum ekki nema hálfur
sannleikur og það þarf varla í
þennan hóp að tíunda hvað hálf-
sannleikur í raun og veru er.
Til er góð dæmisaga og vinsæl
um meðaltölin. Maður nokkur
stóð með hægri fótinn í hundrað
gráðu heitu vatni, en hinn í vatni
við frostmark. Að meðaltali hafði
hann það bara ágætt.
Líkt má, hygg ég, segja um sjáv-
arútveginn. Meðaltalshagfræðing-
ur og meðaltalsstjórnmálamaður
gætu örugglega fengið það út að
þegar á allt væri litið, þá væri
afkoman í sjávarútvegi takk bæri-
leg. Punktur og búið mál. Það er
enginn þörf að kvarta.
Mér er hér ætlað að fjalla um
afkomu sjávarútvegsins. Um svo
margslungið mál væri hægt að
flytja langa ræðu. Kjarni málsins
er sá að ekkert væri fjær því að
lýsa ástandi þess viðurhlutamikla
verkefnis en að fara að rekja með-
altöl. Satt bestaðsegja þá hygg ég
að allar tilraunir til að finna ein-
hvern meðaltalspunkt í afkomu
sjávarútvegsins gæfu svo alranga
mynd, að hún yrði litlu skárri en
sú sem við fengum af líðan
mannsins með lapparskarnið í
brennandi heitu ísköldu vatninu.
Þjóðhagsstofnun gerir ráð fyrir
því að á þessu ári muni sjávaraf-
urðaframleiðslan aukast um
8,5%. Þettaersvipuðaukningog
varð í fyrra. Aukninguna má
einkanlega rekja til vaxandi bol-
fiskafla og meiri rækjuveiði.
Loðnuaflinn er áætlaður nokkru
minni en í fyrra.
Við eðlilegar aðstæður ætti
því að ríkja bjartsýni í sjávarút-
vegi íslendinga. Það ætti ekki
heldur að vera nein þörf að
kvarta. Atvinnugrein sem býr við
vaxandi framleiðslu og verðmæta-
aukningu ætti við eðlilegar rekstr-
araðstæður að lifa gósentíð og
geta lagt fyrir, til mögru áranna.
Þessu er því miður ekki að heilsa,
nema að takmörkuðu leyti.
Nú er það svo að framleiðsla
frystihúsanna hefur verið í mikilli
sókn síðustu misserin. Sölufyrir-
tækin hafa efnt til mikillar sóknar
inn á nýja markaði. Afurðir eins
og karfi og ufsi, sem voru nánast
bannorð í framleiðslu fyrir
tveimurárum, renna nú úteinsog
heitar lummur, í allar áttir. Til
viðbótar þessu landnámi á nýjum
mörkuðum hafa afurðirnar á
okkar hefðbundnu mörkuðum
stigið í verði.
Verðhækkanir á fiski hafa verið
mjög umtalsverðar í Bandaríkj-
unum. Þetta er þeim mun merki-
legra ef litið er til aðstæðna í
þessum mikilvægasta markaði
okkar. Þar er fyrst til að taka að
verðbólga í Bandaríkjunum er
nú sáralítil og hefur farið minnk-
andi. Til viðbótar þvíað verðlags-
þróun vestra er hæg, ríkir offram-
boð á fjölmörgum matvælamörk-
uðum. Kjúklinga og nautakjöts-
birgðir hafa hlaðist upp, líkt og í
Efnahagsbandalagsríkjunum, svo
mjög raunar, að kjötfjöllin okkar
íslensku líkjast helst ómerki-
legum hundaþúfum í samanburði
við ósköpin.
Við slíkar og þvílíkar aðstæður
hefði maður haldið að ekki væri
vænlegt til sóknar á matvæla-
mörkuðunum. Þó skortur sé á
fiskmörkuðum, er það engu að
síður staðreynd að kjöt er sam-
keppnisvara og getur hreinlega
komið í stað fisks ef verðmunur-
inn verður of mikill.
Þrátt fyrir allt þetta þá hefur
fiskur hækkað mjög í verði og tel
ég að það segi ekki litla sögu um
það markaðsstarf sem unnið
hefur verið af íslendingum á
undanförnum árum í þessum
markaðslöndum.
En hvað svo sem þessu líður er
það staðreynd að afkoma fryst-
ÆGIR - 715