Ægir - 01.12.1986, Blaðsíða 27

Hjörtur Hermannsson:
Raforkuverð
Orkumál hafa verið mikið í
umræðu síðastl iðna mánuði.
Hæst ber að sjálfsögðu sú mikla
lækkun, sem orðið hefur á olíu og
bensíni. Þannig hefur t.d. gasolía
lækkað úr um 11.70 kr. per lítra í
6.90 kr. per lítra eða um 42%.
Þessi lækkun er sjávarútveginum
kærkomin og var löngu orðin
nauðsynleg fyrir atvinnuveginn
enda var hann að sligast undan
þessum óheyrilega kostnaði.
Þessi jákvæða breyting á olíu-
kostnaði hefur beint athygli
manna að því, að nauðsynlegt sé
að endurskoða annan orkukostn-
að eins og t.d. raforkukostnað
fyrirtækja og heimila. Enda
verður að telja að slík endur-
skoðun sé löngu tímabær. Það er
kunnara en frá þurfi að segja að
fulltrúar atvinnulífsins í landinu
hafa hingað til haft lítið um
gjaldskrár raforkufyrirtækjanna
að segja. Fyrirtækin í landinu
hafa orðið að lúta þeim ákvörð-
unum, sem orkufyrirtækin og
stjórnvöld hafa ákveðið hverju
sinni. Þetta á þó að sjálfsögðu
ekki við um stóriðjuverin í land-
inu eins og t.d. ISAL, sem náð
hefur mjög hagstæðum samning-
um við ríkisvaldið, svo sem
alkunna er.
Hér er breytinga þörf. Það er
mikilvægt að sjávarútvegsfyrir-
tæki beiti þrýstingi við stjórnvöld
og raforkufyrirtækin í þeirri við-
leitni að meira tillit verði tekið til
sjónarmiða atvinnulífsins í verð-
!agn ingu raforkunnar í framtíð-
inni. Enda eru fyrirtæki ísjávarút-
vegi stórorkukaupendur.
Það er í sjálfu sérekki við neinn
ákveðinn aðila að sakast að
ákvarðanir um raforkutaxta hafa
verið á hendi fárra aðila svo til
gagnrýnislaust. Aðstæður í þjóð-
félaginu sem einkennst hafa at’
efnahagslegu umróti og stórkost-
legum erfiðleikum í sjávarútvegi
undanfarin ár hafa gert það að
verkum, að lítill tími hefur verið
aflögu til að sinna ýmsum mikil-
vægum málum, eins og t.d. raf-
orkuverðskrám. Einnig má það
vera Ijóst að það er erfittfyrir leik-
menn að setja sig inn í það
hvernig raforkutaxtar eru upp-
byggðir, enda krefst það tölu-
verðrar sérþekkingar á sviði raf-
væðingarmála eins og ég mun
koma frekar inn á hérá eftir í máli
mínu. í megin atriðum er raforku-
kerfið þannig byggt upp að Lands-
virkjun er orkuframleiðandi, sem
selur raforkuveitunum ýmist
beint eða í gegnum Rafmagns-
veitur ríkisins. Þessar dreifiveitur
selja svo notendum rafmagnið. í
sumum höfnum er höfnin þriðji
liðurinn áður en raforkan er seld
notandanum þ.e. útgerðinni.
Einnig selur Landsvirkjun stór-
iðjuverunum beint og gerir við
þau sérsamninga. Að framan-
sögðu er Ijóst að leiðir rat'magns-
ins geta verið mislangar, eftir því
hver á í hlut.
Þessar mismunandi dreifileiðir
raforkunar í gegnum milliliði
vekur einnig að sjálfsögðu spurn-
ingar um hvernig þau verðeru til-
komin, sem einstakir aðilar
greiða fyrir kílówattstundina.
Ég mun hér í framhaldi fjalla
stuttlega um það misvægi sem er
á hinum ýmsu verðtöxtum til not-
enda raforkunnar og styðst í þeim
efnum m.a. við skýrslu nefndar,
sem iðnaðarráðherra skipaði á
þessu ári til að kanna raforkuverð
til fyrirtækja á sviði iðnaðar og
fiskvinnslu, svo og athugunar, á
verði raforku til skipa, sem LÍU
gerði í samráði við Samband
íslenskra rafveitna.
í skýrslu iðnaðarráðuneytisins
kemur fram að meðalraforkuverð
til iðnaðar og fiskvinnslu er 2,77
kr. á kílówattstund. Þetta er lægra
verð en skipum er almennt gert
að greiða í höfnum landsins, en
þar er kílówattstundin seld á yfir
4.00 kr., þótt frá því séu frávik
hærri og lægri. Er þá ótalinn ýmis
fastur kostnaður. Þess ber að geta
að ef um s.k. afltaxta er að ræða
er kílówattstundin seld ódýrari
(þ.e. hitunartaxti). Miðað við
ÆGIR - 727