Ægir - 01.12.1986, Blaðsíða 16

ingarinnar er síður en svo góð.
Það er ekki venjuiegur búmanns-
barlómur, er ég mæli þessi orð.
Hér er ég einfaldlega að lýsa
ástandi með sömu orðum og Þjóð-
hagsstofnun, sem segir í nýjasta
ágripi af þjóðarbúskapnum að
hagur botnfiskvinnslu sé heldur
erfiður. „Þetta stafar fyrst og
fremst af þröngri stöðu frystihúsa
sem standa víða höllum fæti,
vegna lækkunar á gengi banda-
ríkjadollars og tapreksturs á
liðnum árum. Umtalsverð
hækkun fiskverðs erlendis hefur
ekki dugað til þess að jafna
metin", segir orðrétt í umsögn
Þjóðhagsstofnunar.
Þegar við lesum þessa umsögn
Þjóðhagsstofnunar er þýðingar-
mikið að hafa í huga að hún
kemst að þessari niðurstöðu út
frá sínum eigin talnalegu forsend-
um. En þá er líka rétt að minnast
þess að hagsmunaaðilarnir, stjórn-
endur frystihúsanna, hafa mjög
véfengt reikniaðferðir Þjóðhags-
stofnunar, eða öllu heldur þær
forsendur sem hún gefur sér. Um
þau mál sagði Jón Ingvarsson
stjórnarformaður Sölumiðstöðvar
hraðfrystihúsanna orðrétt á aðal-
fundi SH 22. maí s.l.:
„Ágreiningur hefur verið milli
Þjóðhagsstofnunarog hagsmuna-
aðila fiskvinnslunnar um það
hvert framlagt rekstrar til afskrifta
og vaxta þyrfti að vera til að fryst-
ingin stæði á sléttu. Þessi ágrein-
ingur stafar af því, að Þjóðhags-
stofnun reiknar út afurðalána-
vextina, en gefur sér ákveðnar
forsendur fyrir öðrum fjármagns-
liðum án þess að þeir séu sérstak-
lega reiknaðir.
Til að mæta fjármagnsliðum
öðrum en útreiknuðum afurða-
lánavöxtum, miðar hún við 3%
ávöxtunarkröfu á stofn fastafjár-
muna.
Endingartími fasteigna reiknar
hún með að sé 25 ár, véla og
tækja 6-7 ár og flutningstækja 5
ár.
Með því að beita þessari aðferð
er niðurstaða Þjóðhagsstofnunar
sú, að árið 1985 hafi verg hlut-
deild fjármagns aðeins þurft að
vera 9.7% til þess að frysting
hefði verið hallalaus.
Þær athugasemdir, sem fisk-
vinnslan gerir við þessa reiknings-
aðferð Þjóðhagsstofnunar, eru
m.a. þessar:
Meðallánstími langtímalána
sem fiskvinnslan nýtur er mun
skemmri en viðmiðun Þjóðhags-
stofnunar gerir ráð fyrir.
Ekki er gert ráð fyrir vaxta-
greiðslum vegna uppsafnaðs taps
undanfarinna ára.
Af þessum sökum er sýnt að
fjármagnskostnaðursé mun hærri
en niðurstaða Þjóðhagsstofnunar
gerir ráð fyrir.
Þá hefur ennfremur verið bent
á að við mat á fastafjármunum er
beitt annarri aðferð þegar
útgerðin á í hlut. Húftryggingar-
verð fiskiskipa er lagt til grund-
vallar í afkomureikningum
útgerðarinnar, en varðandi fisk-
vinnsluna er byggt á bókfærðu
verði, sem í flestum tilvikum er
mun lægra en brunabótamatfast-
eigna.
Loks er rétt að benda á, að 3%
ávöxtunarkrafa er ekki beinlínis í
samræmi við þau vaxtakjör, sem
fiskvinnslan hefur lengi þurft að
sæta.
Sem dæmi má nefna, að í dag
eru vaxtakjör Fiskveiðasjóðs á
fasteignalánum 4% umfram láns-
kjaravísitölu.
Að vísu hefur Þjóðhagsstofnun
viðurkennt í orði kveðnu ýmis
þau rök, sem fiskvinnslan hefur
fært fram máli sínu til stuðnings,
en ekki breytt reikningsaðferð
sinni.
Samkvæmt athugun er SH
gerði s.l. haust þurfti framlag
rekstrar til afskrifta og vaxta að
vera a.m.k. 13,5% af tekjum til
að ná hallalausum rekstri. Mun-
urinn á niðurstöðu Þjóðhags-
stofnunar og SH var því 3,8%."
Það er hins vegar gleðilegt að
hagur saltfiskvinnslunnar er nú
716 -ÆGIR