Ægir - 01.12.1986, Side 30

Kristján Ásgeirsson:
Endurnýjun og viðhald
fiskiskipastólsins
Þegar endurnýjun fiskiskipa-
stólsins ertil umræðu koma mörg
sjónarmið til greina. Það skiptir
máli hvort horft er á endurnýjun
fiskiskipa útfrásjónarhóli iðnrek-
enda sem hafa með höndum við-
hald og byggingar fiskiskipa eða
hvort horft er á málið frá sjónar-
hóli stjórnvalda sem hafa í huga
hin Iíffræðilegu takmörk fiskiauð-
lindanna. Þau markmið iðnrek-
enda að hafa jafna vinnu við við-
hald og byggingu skipa, geta
stangast verulega á við það mark-
mið að halda aftur af sókn í fisk-
auðlindina svo komið verði í veg
fyrir rányrkju. Meginmarkmið í
þessu efni ætti að vera það hag-
ræna markmið, að fiskiskipastóll-
inn sé nógu stór til að fullnýta
fiskauðlindirnar, með veiðigetu í
sem mestu samræmi við afrakst-
ursgetu fiskstofnanna. Hið hag-
ræna markmið felur einnig í sér að
skipin séu þannig útbúin að þau
nái að nýta fiskauðlindina með
sem hagkvæmustum hætti, og að
afli berist að landi í samræmi við
uppbyggingu fiskvinnslustöðva,
vinnuafls og markaða. Þetta eru
háleit markmið, engu að síður
þau markmið sem að mínu mati
á að stefna að í öllum aðgerðum í
endurnýjun og viðhaldi fiski-
skipastólsins.
Þess vegna er það nauðsynlegt
að meta afrakstursgetu hinna
ýmsu fiskstofna og sóknargetu
þess fiskiskipastóls sem sækir í
þann stofn. Þetta mat á sér stað í
dag hvað varðar fiskstofna sem
kvótakerfið tekur til og almennt
viðurkennt, að sóknargeta núver-
andi fiskiskipastóls er meiri en
þörf er á, frá Iíffræðilegu sjónar-
miði. Þó deilt sé um það kerfi sem
kallað er kvótakerfi, þá eru menn
nokkuð sammála um, að tak-
markalaust frelsi til veiða komi
ekki til greina að svo stöddu. En
einmitt í þessu felst viðurkenning
á því að skipastóllinn er of stór.
Þetta á einkum við um þann hluta
fiskveiðiflotans, sem stundar
bolfiskveiðar, togara og báta.
Sé litið til sérgreindra veiða,
þ.e. loðnuveiða, síldveiða, hum-
arveiða, rækjuveiða, þá eru
þessir stofnar að undanskildum
rækjustofninum háðar tak-
mörkunum á veiði. Fæst bendir
til að fleiri skip þurfi til að'fullnýta
þessar fisktegundir. Nokkur skip
hafa horfið frá hefðbundnum
bolfiskveiðum og sækja í rækju.
Frjáls aðgangur til rækjuveiða
hefur valdið því, að sókn hefur
margfaldast. Þarsem lítiðervitað
um úthafsrækju sem stendur
hefur þessi ásókn liðist.
Munu nokkur ný skip hefja
veiðar á úthafsrækju á næstunni.
Þessi þróun og vöxtur í rækju-
veiði sýnir það, að þarsem veiðar
eru ekki háðar ströngum tak-
mörkunum, má búast við mikilli
fjölgun skipa, ofveiði og rán-
yrkju. Athuga þarf, hvort frekari
fjárfesting í úthafsrækjuveiðum
sé þörf áður en áfram er haldið.
Um stundarsakir má ætla að
endurnýjun skipastólsins verði
með þeim hætti, að skip verði
gerð rekstrarlega hagkvæmari til
að sinna því takmarkaða afla-
magni sem veiða má hverju sinni.
Að þau geti náð sama afla með
minni tilkostnaði, eða aukið
tekjur sínar með bættri meðferð
og frekari nýtingu sama afla.
Skipta má breytingarverkefnuni i
tvo flokka. Annarsvegar breyt-
ingar sem spara útgerð kostnað
og hinsvegar breytingar sem auka
tekjur útgerðar. Nokkuð er þegar
orðið um breytingaraf þessu tag'-
Má þar nefna breytingu á skrúfu-
búnaði til að spara orku, breyt-
ingu á skut skipa til að gera þau
hæfari til togveiða og auka virkan
aðverutíma, bætt og betri vinnu-
aðstaða með yfirbyggingum
skipa o.s.frv. Breytingaráskipum
730 -ÆGIR