Tímarit lögfræðinga - 01.09.1951, Síða 12

182
Timarit lögfræSinga
þeir hefðu allir verið á lífi, átt að fá til samans 3 merkur
og 6 lögaura, eða samtals 30 lögaura, eða liálft annað kýr-
verS. Eftir þessum útkomum liefðu mannvíg verið ódýrt
gaman um 1000 og síðan.
Eins og sagt hefur verið, námu niðgjöld samanlögð
rúmum 15 mörkum. Það er sagt, að þau gjaldist í baugum
(hringum), sem hafa skuli tiltekna þyngd, með því að vega
skyldi silfur, enda voru mótaðir peningar víst ekki al-
mennt í eigu manna hér á landi í fornöld, og voru víst líka
vegnir um 1000, eftir því sem í Grágás segir, að verið hafi
þá.1) Því eru nefndir þrímerkingar, tvítugauri og tví-
merkingur. Þrímerkingur vóg 3 merkur, tvítugauri 2J/o
og tvímerkingur 2 merkur. Er því Ijóst, að miðað er við
silfur í Baugatali. Svo er annað ákvæði um gæði þess silf-
urs, sem gjalda mátti í niðgjöld. Þau voru samkvæmt því,
eins og fyrr segir, rétt goldin í inu forna lögsilfri.2) Nú
er ekki gerandi ráð fyrir því, að gjaldendur ættu allt af
silfur til þess að gjalda niðgjöld. Fyrir því var svo mælt,
að þau væru rétt goldin í lögaurum öllum, svo sem í vað-
máli, búfé, mani o. s. frv.
Á þessum stað (Baugatali) í Grágás er ekki minnzt á
veröhlutfall eyris lögsilfurs ins forna og eyris lögaura.
Það var um 1000 1:4, eins og fyrr segir. Eru og áður
greindar líkur til þess, að verðhlutfall þetta hljóti og að
hafa gilt um greiðslu niðgjalda. Auðvitað gat þurft að
skoða og meta þann gjaldeyri, sem greiða átti, hvort sem
hann var í silfri eða öðrum verðmætum. Gerðu það lögsjá-
endur og lögmetendur.3) Vafi mátti verða bæði um það,
hvort framboðin verðmæti væru gjaldtæk, og, ef svo var
talið, þá varð að meta þau til vaðmála. Nú voru niðgjöld
15 merkur lögsilfurs ins forna. Með verðhlutfallinu 1:4
hafa þær jafngilt 60 mörkum lögaura (15x4). Nú voru
2i/o mörk í hundraði lögaura, og verður þá hundraðatalan
60:2,5 = 2U. Niðgjöldin ættu þá að hafa verið að lögum
1) Grágás I b 192; ok var þá allt eitt talit ok vegit.
2) Grágás X a 204.
3) Sjá Grágás III: Lögmetandi, lögsjáandi.