Tímarit lögfræðinga - 01.09.1951, Side 9

Niöyjöld — Munngjöld
17‘J
Frændur ins vegna í karillegg tóku og greiddu hér uni
bil % niðgjalda, en frændur í kvenlegg %. Mannvíg var
brot gegn frændum ins vegna. Það var mál milli ættar
veganda og ættar ins vegna. Frændur veganda máttu
búast við mannhefndum á einum eða jafnvel fleirum úr
ættinni fyrir vígið. Með greiðslu niðgjalda friðþægðu þeir
sig við frændur ins vegna. Að greiddum gjöldum áttu
frændur ins vegna að veita frændum veganda tryggðir.
Sá, sem tekið hafði við sínum hluta gjaldsins, hefur þar
með firrt sig heimild til hefnda, en sá, sem ekki hefur
fengið sinn hluta, mun átt hafa hefndarréttinn samkvæmt
inum elztu lögum, eða að minnsta kosti samkvæmt almenn-
ingsálitinu. Af þessum ástæðum mátti veganda og frænd-
um hans vera það áhugamál, að niðgjöld yrðu greidd sem
fyrst, því að annars máttu þeir eiga von á hefndum eftir
inn vegna á sér eða frændum sínum. Þeir, sem synjuðu
bóta fyrir víg sín, sem sumir yfirgangsmenn eru sagðir
jafnan hafa gert, áttu því venjulega vofandi yfir sér
hefndir, enda mun flestum hafa að lokum orðið hált á
þeirri synjun sinni.
Þá kemur til álita, hversu miklu niðgjöldin hafi numiö.
Þetta rannsákaði dr. Valtýr Guðmundsson.1) Komst hann
að þeirri niðurstöðu, að niðgjöldin (og manngjöldin) hafi
að lögum numið sem svarar 4500 silfurkrónum. Dr. Valtýr
telur niðgjöldin hafa numið 15 silfurmörkum, eins og hér
er talið. En hann reiknar með verðhlutfallinu 1:7,5 milli
eyris silfurs og eyris vaðmála, og margfaldar því 15 með
7,5. Koma þá út 112,5 merkur vaðmála, en 112,5:2,5 gefur
tölu hundraða á landsvísu, sem verður 45. Niðgjöldin
verða því að tali dr. V. G. 45 hundruð lögaura. Með því að
hann gerir hundraðið 100 silfurkróna virði, sem nærhæfis
var um 1900, er dr. V. G. skráði ritgerð sína, þá fær hann
það út, að niðgjöldin hafi numið U500 silfurkrónum.
Dr. ‘r’ G. leitaði staðfestingar á niðurstöðu sinni í Is-
i Germanistische Abhandlungen zum 70. Geburtstag Konrad v.
Maurer, bls. 523 o. s. frv.