Tímarit lögfræðinga - 01.09.1951, Page 28

198
Tímarit lögfræSinga
hundmS í vígsbætur 1459, 1480, 1512 og 1536.*) Seint frá
15. öld er dæmi þess, að dæmd voru 27 hundmS, ef maður-
inn hefði verið saklaus veginn.1 2) Líklega hefur inn vegni
verið talinn okkuð yfir meðallag, ef til vill skattbóndi.
Sætzt er á 30 hundraSa manngjöld 1494 eftir bróður ætt-
góðs lögréttumanns.3) Loks eru tvö vígsmál, annað frá
um 1480, en hitt frá 1582, þar sem 25 hundruS voru
dæmd.4) Um síðara tilvikið er þó athugandi, að vígið var
vegið sjálfa jólanóttina. Gjaldið er kallað bæði vígsbætur
og „réttur“ ins vegna, sem ákveðinn er tvöfaldur vegna
rofs á jólahelginni. Ef inn vegni (Björn Eiríksson) hefði
átt að hafa hálfa þriðju mörk í fullrétti sitt, þá hefur víst
átt að bæta einu hundraði við áðurnefnd 25 hundruð.
Silfureyrir gagnvart lögeyri var á þessu tímabili:
a) 1:6. Þá þurfti s. aura til greiðslu hundraðs og
66% s. aura til greiðslu 20 hundraða, eða 2000 gr. silfurs,
er svarar að þunga til 266% silfurkróna.
b) Síðar 1:6%.5) Þá þurfti 3. s. aura til greiðslu hundr-
aðs, en 60 s. aura til greiðslu 20 hundraða, eða 1800 gr.
s., sem svarar að þunga til 240 silfurkróna.
Alloft sést það ekki, hversu háar vígsbætur hafi verið
ákveðnar eða goldnar, með því að einungis er sagt, að vígs-
bætur hafi verið greiddar eða að gengið hafi verið í ábyrgð
um greiðslu þeirra.6) Stundum er sögn um vígsbætur ekki
svo ljós, að þær verði ákveðnar, enda þótt nokkur grein
sé gerð á því, hvað goldið hafi verið. T. d. segir í bréfi
einu frá því um 1380, að tiltekin jörð, 14 hundruð, hafi
verið goldin í vígsbætur.7) En af því verður ekki ályktað
um heildarhæð bótanna. Stefán Þórarinsson, bróðir Bjarna
á Brjánslæk, sem Einar Björnsson vó um 1480, kvittar
1) lsl. íbrs. V. 180—181, VI. 271—272, VIII. 394—396, IX. 761—763.
2) Isl. íbrs. IV. 297—298, XI. 50—51.
3) Isl. fbrs. VII. 208—209.
4) lsl. fbrs. VI. 317—318, Alþb. lsl. II. 7—9.
5) ísl. fbrs. VII. bls. 362.
6) T. d. Isl. fbrs. VI. 212—213, VIII. 211.
7) Isl. fbrs. III. 356.