Tímarit lögfræðinga - 01.09.1951, Side 34

204
Timarit lögfræSi-nga
Jónssonar á SkarSi, sem hafði haldið sýslur og var ættstór
og auðugur nafnbótamaður, og hafði auk þess fengið
verndarbréf konungs, sem talið var skipta máli í þessu
sambandi.1) Aðför var gerð að honum á næturþeli, þar
sem hann hafðist við á ferð, og hann veginn árið 1496.
Verkið var dæmt níðingsverk, og skyldi bæta vígið 60
hundruðum.2) Árið 1526 voru dæmd 60 hundruð í mann-
gjöld eftir prest, sem sira Jón Halldórsson segir hafa
verið veginn í brúðkaupi.3) Síoasta dæmið er um Pál lög-
mann Vigfússon á Hlíðarenda. Prestur nokkur hafði lostið
því upp, að lögmaour hefði orðið manni að bana, en ekki
lýst víginu. Ef satt hefði verið, þá hefði lögmaður verið
morðingi og því dauðasekur óbótamaður. Var rógurinn
því metinn fullkomin banaráð við hann, og skyldi rógs-
maðurinn verða jafn sekur sem lögmaður mundi hafa
orðið, ef áburðurinn hefði reynzt sannur, sbr. Jónsbók
Mannhelgi 25. kap. Rógsmaðurinn var því dæmdur til þess
að gjalda lögmanni 60 hundruð í „banaráð og bætur“,4)
eins og líklega hefði verið dæmt, ef lögmaður hefði verið
veginn.
Nokkur dæmi fleiri eru um manngjöld eftir virðinga-
menn frá 16. öld. Eftir Orm Einarsson, sem Erlendur lög-
maður Þorvarðsson vó í Viðey, hafa víst nokkuð há mann-
gjöld verið greidd, þó að það sjáist ekki glöggt á bréfi því,
er geyrnir kvittun Þórðar prests Einarssonar um mann-
gjöld og skipti eftir Orm, en líklegt má ætla, að jörðin
Melar og 4 kúgildi hafi verið greidd í manngjöld að minnsta
kosti.5) Árni Bessason, sem veginn var á Sveinsstaðafundi,
var bættur 40 hundruðum.o) Faðir hans var lögréttumaður,
en ókunnugt er það, hver virðingamaður Árni var annars.
Filippus Þórarinsson á Svínavatni var lögréttumaður og
i) Sbr. Jónsbók Mannhelgi 2. kap.
tsl. fbrs. VII. bls. 3G1, sbr. bls. 363.
:i) Isl. íbrs. IX. 358—360.
■0 lsl. fbrs. XIV. 194—190.
5) tsl. fbrs. IX. 488.
«) tsl. íbrs. IX. bls. 39S.