Tímarit lögfræðinga - 01.09.1951, Blaðsíða 18

188
Tímarit lögfrætiinga
sem gera ber samkvæmt Baugatali, þá verða það 480 lög-
aurar. Nú eru 20 lögaurar í hundraði, og verða mann-
gjöldin þá 24 hundruð lögaura, nákvæmlega sama fjárhæð
sem niðgjöldin voru, eins og talið var hér að framan. Er
niðurstaða þessi svo sennileg, að ekki verður á betra kosið.
Hún bendir til þess, að menn breyttu einungis um greiðslu-
hátt, en ekki uui gjaldhæð. Það hefur almennt kostað jafn-
mikið að vega mann á 12. og 13. öld og það kostaði á 10.
og 11. öld.
d) Þó að telja megi víst, að „hundraö silfurs“ merki 120
silfuraura, þá skal þó athuga þann möguleika, að það
merkti 120 silfurmerkur. Þá mundu manngjöldin hafa
orðið 480 merkur lögaura, en það hefði gert 192 hundruð,
192 kýrvirði. Nær það engri átt, að venjuleg manngjöld
hafi numið slíkri fjárhæð eða nokkuð í námunda við hana.
„Hundrað silfurs“ hlýtur því að merkja 120 aura silfurs,
þ. e. 15 merkur ins bleika silfurs, sem greiða mátti í nið-
gjöld samkvæmt Baugatali og síðar í manngjöld. Ef menn
greiddu í brenndu silfri, hefði þurft, eins og áður var
greint, allt að tvisvar sinnum minni silfurþunga.
Til samanburðar má geta þess, að á Sjálandi og Skáni
voru venjuleg manngjöld í fornöld 15 merkur, en viðbót
(„görsum“, gersemi) var goldin, er inn vegni var talinn
yfir meðallag manna.1) Eftir Gulaþingslögum skyldi gjalda
óðalborinn mann 20 mörkum, og er gjaldið reiknað til
kýrverða. En kýrin er metin 2,5 aura silfurs. Og losuðu
manngjöldin þá 60 kýrverð.2) En þaðan frá skyldu frænd-
bætur vaxa eða þverra. Það kostaði t. d. 10 merkur, eða
32 kýr, að vega ármann konungs.3) Víg óbreytts manns,
húskarla og almennra ieiguliða hefur kostað miklu minna
en víg óðalborins manns, naumast meira en víg aimenns
manns á Islandi. Lík'.egt sýnist, að ákvæoi Baugatals hafi
verið svipuð og fyrirmæli Gulaþingslaga um niðgjöld, eins
i) Matzcn Dcn danske Ketshistoric, Straítcrct bls. 93.
-) Norges gamle Love I. 74—75.
5) Brandt Dcn norskc Rcts Historie I. S7.