Tímarit lögfræðinga - 01.09.1951, Page 21

Niögjöld — Manngjöld
191
hundruð hundraða, sem eftir Snorra átti að gjalda, telur
dr. V. G. eiga að reikna 240 hundruð þriggja álna aura í
stað 240 hundruð álna, og verður gjaldhæðin hjá honum
með þeim hætti þreföld við það, sem hér er talið. Það er
auðsætt, að sú fjárhæð, sem dr. V. G. vill vera láta greidda,
getur engri átt náð. Greiðsla 240 kýrverða eða 240 jarðar-
hundraða sýnist þó nær hófi eftir slíkan höfðingja sem
Snorri Sturluson var en greiðsla 720 kýrverða.
Ef manngjöld eftir Snorra hefðu verið greidd í brenndu
silfri með verðhlutfalli 1 eyrir:7,5 aurum lögaura, þá hefði
þurft 2% aura til greiðslu hvers hundraðs álna, eða 640
aura til greiðslu allra manngjaldanna (240 hundraða), er
svara mundi að þunga til nálægt 2560 silfurkróna. Með
sama hætti hefði þurft til greiðslu lægstu manngjalda
Sturlungu (20 hundraða) 531/3 eyri, sem svarar að þunga
til nálægt 3131/3 silfurkróna. Til greiðslu 90 hundraða
ínanngjalda hefði þurft 240 aura brennds silfurs, sem
svarar að þunga til nálægt 960 silfurkróna 0. s. frv.
Athugandi kann það að vera, að in háu manngjöld
Sturlungu (og ef til vill Islendingasagna líka) kunna ekki
aðeins að háfa leyst menn undan hefndum af hálfu ætt-
ingja ins vegna, heldur einnig undan refsingu (skóggangi)
fyrir vígið. 1 sætt manna var það víst oft til skilið, að
slík viðurlög skyldu niður falla. Manngjöldin hafa þá ekki
verið eingöngu vottur um mat á manngildi ins vegna,
heldur einnig friðkaup undan refsingu fyrir vígið. Þegar
sættir voru komnar á og niðgjöld greidd eða trygging sett
fyrir greiðslu þeirra, þá hefur verið leitað sýknuleyfis í
lögréttu til handa veganda, og það leyfi hefur venjulega
fengizt. Slík málsmeðferð sýnist t. d. hafa vakað fyrir
höfundi Bjarnarsögu Hítdælakappa, 34. kap., þar sem
segir, að veganda Bjarnar hafa verið gert að greiða 3
hundruð silfurs til sýknu sér, þá er hann er sagður hafa
greitt frændum ins vegna manngjöld.
Hvort sem sagnir Sturlungu um manngjöld eru að öllu
teknar trúanlegar eða ekki, þá raska þær alls ekki þeirri
niðurstöðu, sem hcr að framan var fengin, að fjó.rhæð