Tímarit lögfræðinga - 01.09.1951, Qupperneq 29

Niögjöld — Manngjöld
19U
Einar um bætur bæði fyrir hann sjálfan og menn hans og
segist „fyrst“ hafa fengið tiltekna jörð og sex málnytu-
kúgildi.1)
Niðurstaðan verður þá í stuttu máli þessi: Niðgjöld sam-
lcvævit Baugatali voru 15 merlcur lögsilfurs ins foma, sem
goldiö í lögaurum hefur numiS 24 hundruöum. Venjuleg
manngjöld hafa síSar veriS eitt hundraS silfurs, eSa 120
durar lögsilfurs ins forna, sem gerir 4.80 lögaura, og verSur
þaS einnig 24 hundruS. NiSgjöld og manngjöld síðar svara
því til 24 kýrverSa. Auk þess skyldi svara „rétti“, 6 mörk-
um lögaura, eða 2,4 hundruöum, til erfingja ins vegna.
Manngjöld á Jónsbókartímabilinu voru ekki lögákveðin,
heldur ákvörSuS hverju sinni af'12 dómkvöddum mönnum,
ef aSiljar gerSu ekki samning um þau, og hefur þá orSið
venja að ákveða manngjöld 20 hundruð lögaura eftir hvern
ótíndan mann, eða 20 kýrverð. Auk þess skyldi gjalda kon-
ungi 13 merkur lögaura, eða 5,2 hundruð, í þegngildi.
Mannvíg í fornöld gat því venjulega kostað 26,4 hundruS,
ef „réttur“ var einnig goldinn, en á Jónsbókartímabilinu
25,2 hundruð.
IV. NiSurfærsla vígsgjalda og hækkun.
Atvik gátu legið til niðurfalls eSa færslu manngjalda
niður fyrir iS venjulega. I fornöld voru niðgjöld og mann-
gjöld auðvitað miðuð við frjálsa menn. Þrælar voru bættir,
að því er virðist, 12 aurum silfurs,2 *) sjálfsagt bleiks silf-
urs., sem gera 48 lögaura, eða 2,4 hundruð. Verður það
y/0 hluti venjulegra manngjalda í fornöld. Leysingjar voru
bættir hálfum niðgjöldum, að því er virðist.s) Skógarmenn
voru réttdræpir og fjörbaugsmenn utan marka þeirra, sem
þeir máttu vera í. Ölöglegir göngumenn voru réttlausir,
þótt þeir væru hart leiknir.4) Munu þeir naumast hafa
i) Isl. fbrs. VI. 695—696.
-) Njálss. 37. kap., Eyrbyggjas. 31. kap.
Grágás I a 202.
4) Grágás I b 14, 178—179, II. 258, III. 499.