Tímarit lögfræðinga - 01.09.1951, Síða 27

Niðgjöld — Mavv c/juld
197
Eign ins seka nam alls............. 2304 álnum'
Bræðurnir fengu ......... 1843 álnir
Konungur fékk............ 461 alin
--------- 2304 —
Ef gert er ráð fyrir venjulegum manngjöldum eftir
drenginn, 2400 álnum (20 hundr.) og þegngildi 13 mörk-
um, sem gera 624 álnir, þá hefði átt að greiða samtals í
manngjöid og þegngildi 3024 álnir, og hefði þá vantað 720
álnir til fullrar greiðslu. Þar af eru dregnar frá hluta
konungs 163 álnir, en af hluta erfingja 557 álnir. Að réttu
lagi sýnast erfingjar hafa átt að fá.... 1828 4/7 aln.
Og konungur............................. 475 s/~ —
Sem einnig gerir samanlagt 2304 —
Er reikningsmunurinn svo lítill, að vafalítið sýnast
dómendur hafa lagt venjuleg manngjöld, 20 hundr., reikn-
ingi sínum til grundvallar. Og er skiptagerð þessi þá einnig
vottur þess, að menn hafi talið venjuleg manngjöld 20
hundruð á fyrra hluta 17. aldar.
Þó að dómar þessir og skiptagerð séu ekki eldri en frá
fyrra hluta 16. og fyrra hluta 17. aldar, þá sýnast þeir
vera vottur um gamla venju um það, að óvalinn maður,
sem með engum hætti hafði skert bótaréttinn með fram-
komu sinni, skyldi bættur 20 hundruðum. Það eru 20 kýr-
verð, en 2000 silfurkrónur, miðað við kýrverð um 1900. Og
eru manngjöldin þá 4 kýrverðum lægri en þau hafa verið
eftir meðalhófsreglunni um venjuleg manngjöld á lýð-
veldistímanum. En útgjöldin sakir mannvígs verða þó
vist heldur hærri þá en á 12. og 13. öld, því að þegngildið
bættist við, svo að gjaldið varð alls 25,2 hundruð. Inn
forni „réttr“ mun ekki hafa goldizt eftir að hætt var að
heimta niðgjöld eftir Baugatali.
Bréf eru nú ekki til nema um lítinn hluta þeirra víga,
sem vegin hafa verið á 14.—17. öld. Vafalítið hafa siður
geymzt bréf um víg óvalinna manna en um víg virðinga-
manna. Þó eru enn til nokkur merki um manngjöld eftir
óvalda menn, að því er ætla verður. Dæmd hafa verið 20