Tímarit lögfræðinga - 01.01.1957, Page 40

þeim, sem fyrir lienni verður. Hún kemur og mjög mis-
jafnlega liart niður. Miklu skiptir t. d.t hvort um er að
ræða mann, sem hefur bifreiðaakstur að atvinnu, eða
mann, sem elcur sér til skemmtunar. Undantekningar-
laus réttindasvipting vegna nej'zlu áfengis, ef ekkert ann-
að er athugavert við akstur, myndi og almennt talin mis-
rétti, er aðrir, sem alvarlegum tjónum valda, myndu oft
halda réttindum sínum. Hér verður því að gæta nokkurs
hófs, enda mun eins víðtæk réttindasvipting og tillögur
hafa komið um, hvergi tíðkast. Sú hefur og oi'ðið revnsl-
an, að þar sem viðurlög eru hörðust, liefur framkvæixxd-
in slakað á kröfunx um, livað telja beri „áhrif áfengis“.
I ýixisunx löndum kemur réttindasvipting alls ekki til
greina, nenxa ökumaðixr sé talinn „ölvaðui’“, og refsing
ekki lieldur, t. d. í Belgíu. Annars staðar er réttinda-
sviptingu og refsingu þvi aðeins beitt, að um allveruleg
áfengisálirif sé að ræða, og málsbætur litlar eða engar.
Enn annars staðar er refsingu — sektum — að visu beitt,
þegar áfengisáhrif eru lítil, en réttindasvipting eigi nema
sérstök ástæða sé til. Hér kemur alltaf vandasamt nxat til
greina, fyrst og frenxst á því, hvað telja beri áfengisáhrif,
þ.e. nxörkin að neðan. Það nxark er sjálfsagt að setja lágl.
En af því leiðir, að viðurlög liljóta að verða tvenns konar,
vægari, þegar áfengisáhrif eru litil eða jafnvel engin telj-
andi, en þvngri, þegar þau eru svo nokkru nenxi.
Sanxkvænxt grundvallarregluixx réttax-fars hér og i öllunx
vestrænuixx nxenningarlöndunx, ræður svonefnt mat á
sönnun, þ.e. dómstólar meta eftir öllum þeim gögnuixi,
sem fram eru koixxin, livað telja xxxegi sannað. Sé þeii'ri
reglu beitt um það, livort ökumaður sé undir áhrifum á-
fengis, taka dómstólar til athugunar vitnisburði unx liegð-
un og háttarlag lians, útliti, málfar, göngulag, o. s. frv.
Mestu skipta þó sérstakar prófanir, sem gerðar eru.
Þar skipti fyrst og fremst nxáli rannsókn á vínanda-
magni í blóði ökumanns. Sú aðferð er nú almennt notuð,
bæði hér og erlendis. Hér er unx vísindalega aðferð að
34
Tímarit lögfrceöinga