Tímarit lögfræðinga - 01.06.1958, Blaðsíða 23

íslenzku höfundalögunum eru dreifð fyrirmæli, sem að
þessu lúta, en ekkert almennt ákvæði. Það leiðir þó af
eðli málsins, að liöfundur eigi að jafnaði kröfu til að
nafns hans sé getið, þegar verk hans eru flutt, t. d. í
útvarpi eða á opinberum samkomum, eða sýnd á opin-
berum sýningum.
I öðru lagi getur höfundur risið til varnar því, að
verki hans sé breytt án samþykkis hans. Hann á að njóta
heiðursins af því, eins og hann hefur látið það frá sér
fara, og skiptir ekki máli, þó að einhverjir aðrir mundu
telja breytinguna til batnaðar. En vitanlega felst þó eink-
um i þessum rétti vörn gegn þvi, að verk sé afskræmt
eða úr lagi fært til hins verra. Þegar um bvggingu er
að ræða, þar sem höfundur, þ. e. húsameistarinn, nýtur
verndar höfundaréttar, getur þó komið til alvarlegs
hagsmunaárekstrar, ef eigandinn telur nauðsyn bera til
að stækka bygginguna eða breyta lienni að öðru leyti.
Er vart unnt að gefa almenna reglu um, hvernig úr sliku
máli yrði leyst, heldur mundi verða að meta það eftir
aðstæðum liverju sinni.
Rök þau, sem sæmdarrétturinn er reistur á, liggja
einnig til grundvallar þeim ákvæðum höfundalaganna,
að skuldheimtumenn höfundar geta ekki öðlazt með lög-
sókn rétt til rits, sem hefur ekki enn verið út gefið, og
ekki heldur til nýrrar útgáfu á þegar útgefnum ritum.
Hagsmunir höfundar um útgáfu eru hér meira metnir
en hagsmunir skuldheimtunianna. Sama er um það að
segja, að höfundur getur .ákveðið í erfðaskrá, að óbirt
rit skuli ekki gefið út fvrr en eftir tiltekinn árafjölda,
en þó ekki lengur en 50 ár, eftir lát hans. Væntanlega
má beita þessum ákvæðum með lögjöfnun um önnur
hugverk en þau, sem til bókmennta teljast.
Við skýringu á höfundalögum verður úr því að leysa,
hverjir njóti verndar laganna, hvaða aðiljar séu eigend-
ur eða handhafar höfundaréttar.
Tímarit lögfræðinga
69