Tímarit lögfræðinga - 01.03.1973, Page 18

Breyting, sem er skattþegn til hagsbóta, að því leyti sem hún léttir
skattbyrði hans, er alltaf vel þegin, þó að hún geri ekki boð á undan
sér, ef svo má segja.
Allt öðru máli gegnir um skattalagabreytingar, sem eru íþyngjandi
og þá annað hvort á þann veg, að tekjur, sem voru skattfrjálsar sam-
kvæmt lögum, er í gildi voru, t. d. á síðasta ári, eru gerðar skattskyldar
í ár eða útgjöld, sem voru frádráttarbær á síðasta ári eftir þágildandi
lögum, eru það ekki lengur nú vegna skattalagabreytinga, er tekið hafa
gildi á skattárinu eða eftir lok þess og látin eru koma til framkvæmda
við álagningu í ár.
Það er að sjálfsögðu algengt, að skattalögum sé breytt með íþyngj-
andi áhrifum fyrir skattþegna, flestir mundu væntanlega segja, að
hið gagnstæða væri undantekning. En rétt er að gera sér grein fyrir
því, að þessar breytingar verða í höfuðatriðum með tvennu móti.
Annars vegar eru hækkanir á skattstiga eða skattþrepum, sem ekki
þurfa að raska svo mjög hlutfallinu milli skattbyrða einstakra gjald-
enda, þó að þær verki almennt íþyngjandi, en hins vegar eru breyt-
ingar á einstökum ákvæðum skattalaga, sem eru íþyngjandi fyrir einn,
en e. t. v. ekki að sama skapi fyrir annan, þ. e. a. s. þær hafa í för með
sér röskun á fyrri reglum um skiptingu skattbyrðarinnar.
Ef litið er yfir það tímabil, sem þessi lagaskrá, er hér liggur frammi,
nær yfir, má ef til vill segja, að mestan hluta þess hafi skattalagabreyt-
ingar verið af hinni fyrri tegund.
Ég held, að óhætt sé að segja, að meiriháttar „struktur“ breyting-
ar, ef svo mætti nefna það, hafi verið fátiðar á skattalöggjöf okkar
Guðmundur Vignir Jósefsson hefur starfað hjá
Reykjavíkurborg síðan 1947 og varð hrl. 1957.
Hann varð gjaldheimtustjóri, þegar Gjaldheimt-
an í Reykjavík var stofnsett 1962. Erindið, sem
hér birtist, var flutt á skattaréttarnámskeiði lög-
fræðinga 24. nóvember 1972. I því er fjallað um
afturvirkni skattalaga og rætt um ýmis tilvik,
sem ýmist hafa verið eða geta orðið raunhæf
hér á landi. Meginniðurstaðan er sú, að ekki sé
almennt bannað að miða skatt við tímabil, sem
liðið er, þegar skattalög eru sett, en skatta-
lagabreytingar geti verið óheimilar í vissum til-
vikum, þegar skattfríðindi eru veitt á þann hátt
að líkja má því við samningsgerð milli hins op-
inbera og skattþegns.
12