Tímarit lögfræðinga - 01.10.1974, Side 26

Áður var um það rætt, að stéttarfélagið væri hinn beini aðili að
kjarasamningi, en aðild einstakra félagsmanna í flestum atriðum leidd
af aðild félagsins. Staðfestir niðurlag 7. gr. vinnulöggjafarinnar höf-
uðreglu þessa, sem felur í sér heimild fyrir stéttarfélag að samþykkja
frávik frá ákvæðum kjarasamnings, þótt það gæti talist launþeganum
óhagstæðara en kj arasamningurinn.
1 þessu sambandi er ástæða til þess að vekja athygli á því, að stétt-
arfélag getur fyrir tómlætissakir tapað rétti til þess að krefjast ógild-
ingar á ákvæði vinnusamnings, eða t. d. framkvæmd í kaupgreiðslum,
sem ekki væri í samræmi við kjarasamning. Hefur Félagsdómur í þess-
um efnum lagt allríka skyldu á forsvarsmenn stéttarfélaga, að félag
krefjist án ástæðulausrar tafar leiðréttingar, ef það telur framkvæmd
á kjarasamningi brjóta í bága við ákvæði hans, eða skyldur vinnu-
veitandans samkvæmt honum. Vinnuveitandi, sem án athugasemda
framkvæmir t. d. kaupgjaldsákvæði samkvæmt þeim skilningi, sem
hann leggur í samninginn, má geta treyst því, að hann fái ekki eftir
dúk og disk bakkröfur um launaréttingar, sem stéttarfélagið, miðað
við hæfilega gát af þess hálfu, hefði getað borið fram í tæka tíð.
Bótaskylda vegna brots á k jarasamningi.
Vanefndir eða brot á kjarasamningi geta leitt til bótaskyldu eftir
venjulegum reglum. Hafa ber þó í huga reglu 65. gr. laga nr. 80/1938,
sem kveður á um það, að við ákvörðun skaðabóta megi taka tillit til
saknæmis brotsins. Þessi regla, sem felur í sér heimild til hækkunar
eða lækkunar á skaðabótum hefur lítið komið til álita í málum fyrir
Félagsdómi. Mun hún einkum hafa verið sett með það í huga, að
henni væri beitt, þegar um væri að ræða brot á lagafyrirmælum, t. d.
brot á reglum um verkföll og ólögmætar athafnir í sambandi við þau.
En ekkert virðist því til fyrirstöðu, að einnig megi beita henni vegna
skaðabótaskyldu, sem á rætur að rekja til brota eða vanefnda á ákvæð-
um kjarasamnings.
Gildistími k jarasamnings.
Kj arasamningar eru að jafnaði gerðir til ákveðins tíma. Frá þjóð-
félagsins hálfu séð skiptir miklu máli, að vinnufriður haldist. Það er
hinsvegar fyrst og fremst á valdi launþegasamtakanna og vinnuveit-
enda. 1 því efni er nauðsynlegt að ekki sé á huldu, hvort kjarasamn-
ingur sé í gildi milli þessara aðila. Þessvegna hefur löggjafinn talið
rétt að setja í lög ákveðin fyrirmæli um gildistíma og uppsögn kjara-
samninga. Að vísu er aðilum þessara samninga heimilt að semja um
88