Tímarit lögfræðinga - 01.08.1978, Page 28

sóknar til dómtöku máls. Þetta á einkum við í þýðingarmiklum málum,
þar sem sífellt hefur verið um breytingar að ræða. Getur þá verið rétt
að sýna í dóminum þróun framburðarins og gefa þannig mynd af trú-
verðugleik viðkomandi.
Um frásögn af skjölum og vottorðum í dómi hlýtur hið sarna að
gilda: að einungis sé tekið það, sem snertir kjarna málsins. Oft er í
vottorðum, t.d. lækna og sérfræðinga, kafli, þar sem niðurstöður eru
dregnar saman, og ætti að jafnaði að nægja að birta hann. Ég vil hér
benda á hæstaréttardóm XLIV 708, að vísu í einkamáli, þar sem fundið
er að því, að í héraðsdómi séu tekin upp nær orðrétt flest gögn máls-
ins án úrvinnslu og þetta talið andstætt 193. gr. eml.
Er nú komið að niðurstöðum, þ.e. hugleiðingum dómara um niður-
stöðu, sbr. 166. gr. oml. Hér eru venjulega höfð kaflaskipti í dómum,
svo að ekki fari á milli mála, að nú sé það dómarinn, sem tali. Komið
er að honum að gera grein fyrir mati sínu á þeim sönnunargögnum,
sem rakin hafa verið. Samhengi verður að vera á milli niðurstöðu og
atvikalýsingar, þannig að í niðurstöðu sé ekki byggt á öðrum atvikum
en þeim, sem lýst er í atvikalýsingu. Hér verður dómari að meta sönn-
unargögn í samræmi við 108. gr. oml og rökstyðja mat sitt. Koma
verður greinilega fram, hvaða atvik, sem ákært er fyrir, séu talin
sönnuð og hver ekki. Ekki nægir að vísa almennt til sakargagna
eða atvikalýsingar, heldur verður að tilgreina þau atriði úr gögnum
og sönnunarfærslu, sem mat byggist á. Hér þarf auðvitað ekki að koma
til endursögn þessara gagna, heldur nægir eingöngu að vísa til þeirra.
Ekki nægir að segja: Samkvæmt framansögðu telst sannað o.s.frv.,
heldur t.d. eitthvað á þessa leið: Með hliðsjón af framburðum N.N.
og J.J., svo og skýrslu lögreglu, telst sannað o. s. frv. Hér má benda
á dóm Hæstaréttar XIV 385, þar sem fundið var að því, að héraðs-
dómari hefði ekki rökstutt niðurstöðu sína, en látið atvikalýsingu
nægja.
Þá er nauðsynlegt, að dómari taki hvern verknað fyrir sig, sem
ákært er fyrir, og taki afstöðu til hans, en láti ekki nægja að slengja
saman niðurstöðu um þá alla. Hér má minna á dóm Hæstaréttar XXIV
82, þar sem héraðsdómur var ómerktur vegna þess „að héraðsdómari
hefur ekki nema að mjög litlu leyti talið upp og greint þá verknaði,
sem hann sakfellir fyrir. Ekki hefur hann heldur að fáum tilvikum
fráskildum kveðið á um það við hvaða refsiákvæði hver einstakur
verknaður varðar".
Eins og áður segir, á ekki að þurfa að endursegja þau gögn, sem
dómur vísar til í niðurstöðu sinni og byggir mat sitt á. I nijög um-
74