Tímarit lögfræðinga - 01.06.1992, Blaðsíða 31

verða skipstjóri, stýrimaður eða vélstjóri, eða að hann eigi kost á æðri
stýrimanns- eða vélstjórastöðu en hann þá er í, eða að ástæður hans hafa breyst
svo frá því er hann réðist á skipið, að það sé velferðarmál fyrir hann að geta
losnað úr skipsrúminu. Rétturinn er þó bundinn því skilyrði, að hann fái annan
dugandi mann í sinn stað, og auki það ekki útgerðarmanni kostnað.15
Þegar settum lagareglum sleppir, má nefna, að talið hefur verið, að eigandi
fasteignar (leigusali) geti afsalað fasteigninni til annars aðila með þeim skilmál-
um, að afsalshafi taki við skyldum leigusala gagnvart leigutaka samkvæmt
samningnum, t.d. hvað varðar viðhaldsskyldu og aðrar álíka skyldur."’ Enn má
nefna, að talið er, að ráðningarsamningar launþega taki ekki breytingum, þótt
nýr eigandi verði að atvinnufyrirtæki. Yfirtekur nýi eigandinn skyldur fyrri
eiganda gagnvart starfsfólki. Sjá kafla 9.2.17
2. SKULDARASKIPTI MEÐ SAMÞYKKI KRÖFUHAFA,
SKULDSKEYTING
2.1 Almennt
Skuldaraskipti geta orðið með samþykki kröfuhafa, og eru slík skuldaraskipti
nefnd skuldskeyting.15 Er þá áhorfsmál, eins og áður segir, hvort líta eigi svo á,
að aðilaskipti hafi orðið, eða þannig, að hin fyrri krafa falli niður fyrir uppgjöf
kröfuhafa og ný krafa á hendur hinum nýja skuldara stofnist.19
15 Samruni hlutafélaga, sbr. reglur XV. kafla hlutafélagalaga nr. 32/1978, getur leitt til skuldara-
skipta, sbr. 3. mgr. 130. gr. laganna. Sjá nánar Stefán Már Stefánsson, Hlutafélög, Reykjavík, 1985,
bls. 247.
I 20. gr. laga nr. 50/1978 um vátryggingastarfseini segir, að óski vátryggingafélag eftir að flytja
tryggingastofn sinn að nokkru leyti eða öllu til annars félags, skuli bæði félögin senda tryggingaeftir-
litinu umsókn um færsluna ásamt þeim gögnum. sem eftirlitið óskar. Skal tryggingaeftirlitið kanna
umsóknina með hliðsjón af hag beggja félaganna og hvort ástæða sé til að ætla, að færslan geti á
nokkurn hátt skaðað vátryggingartaka og vátryggða hjá félögunum. Skal auglýsa eftir athugasemd-
um vegna yfirfærslunnar í Lögbirtingablaðinu, og mæli tryggingaeftirlitið með umsókninni. veitir
ráðherra leyfi til færslunnar. Felst í þessu, að vátryggingafélag getur flutt skyldur sínar gagnvart
vátryggingatökum yfir á annað vátryggingafélag að fullnægðum þeim skilyrðum, sem fram koma í
ákvæðinu. Sjá t.d. Bernhard Gomard. sama rit, bls. 304 - 305.
Annað dæmi um sérstakt tilvik í settum lögum um skuldayfirtöku er t.d. að finna í 1. gr. laga nr.
31/1986 um yfirtöku ríkisviðskiptabanka á eignum og skuldum Söfnunarsjóðs íslands. Þar segir, að
sjóðnum skuli slitið og starfsemi hans lögð niður hinn 1. september 1986. Eignir, skuldir og eigið fé
skulu afhentar ög yfirteknar af þeim ríkisviðskiptabanka, sem viðskiptaráðherra ákveður.
16 Henry Ussing, sama rit, bls. 283; Carl Jacob Arnholm, sama rit, bls. 102; Bernhard Gomard, sama
rit, bls. 314 c; Per Augdahl. sama rit, bls. 367.
17 Sjá t.d. Arnmundur BackmanogGunnarEydal, Vinnuréttur, 2. útg. 1986, bls. 170. Ef breytingu á
að gera á ráðningarkjörum eða starfsliði, verða ráðningarsamningar annað hvort að vera lausir við
yfirtökuna eða nýr eigandi verður að segja upp ráðningarsamningi með löglcgum uppsagnarfresti.
Sjá einnig Bernhard Gomard, sama rit, bls. 314,d.
18 Ólafur Lárusson, sama rit, bls. 41, virðist takmarka hugtakið „skuldskeyting” við þau skuldara-
skipti. þar sem kröfuhafinn samþykkir þau.
Sjá Ólafur Lárusson, sama rit, bls. 41, og Henry Ussing, sama rit, bls. 209 og bls. 292 - 293.
25