Tímarit lögfræðinga - 01.06.1992, Blaðsíða 36

skipasmíðastöðin S samþykkt, að ósk upphaflegs verkkaupa VK - 1, að gefa út
skipasmíðaskírteini fyrir bát á nafn annars aðila VK - 2, sem S og gerði. VK -1
var samt sem áður talinn ábyrgur gagnvart S á greiðslum eftirstöðva smíðaverðs-
ins, þar sem hann hefði ekki sýnt fram á það, að hann hefði losnað undan
skuldbindingum sínum gagnvart S, enda hefði hann ekki farið fram á slíkt/'
Það er ekki einungis forsenda skuldskeytingar, að kröfuhafi samþykki
skuldaraskiptin, heldur einnig, að hinn nýi skuldari skuldbindi sig með bindandi
hætti gagnvart kröfuhafa.3" Ef upphaflegur skuldari hefur verið skuldbundinn
samkvæmt viðskiptabréfi, verður samþykki við skuldaraskiptum væntanlega
túlkað þannig, að hinn nýi skuldari verði að gangast undir sams konar
skuldbindingu gagnvart kröfuhafa og fyrri skuldari þurfti, eftir atvikum með
áritun á viðskiptabréfið eða útgáfu nýs bréfs. I öðrum tilvikum verður samþykki
einnig almennt túlkað þannig, að upphaflegur skuldari sé þá fyrst laus undan
skuldbindingum sínum, þegar nýi skuldarinn hefur skuldbundið sig beint
gagnvart kröfuhafa á sama hátt og fyrri skuldari gerði.31
3. KRÖFUR, SEM ENGIN TRYGGINGARÉTTINDI FYLGJA
Þegar greiðsla kröfu er ekki tryggð með neinum sérstökum tryggingarréttind-
um, eins og t.d. veði eða ábyrgð þriðja manns, gildir meginregla sú, sem orðuð
var í kafla 1.3 hér að framan, þ.e. að skuldaraskipti eru almennt óheimil án
samþykkis kröfuhafa. Eiga hér við flest þau sjónarmið, sem rakin voru í köflum
1.3 og 2.0.32
M í Hrd. 1980 1396 var umræddur skipasmíðasamningur gerður árið 1973. VK - 1 afsalaði
skipasmíðasamningnum til VK -2 hinn 23. júlí 1975 og óskaði eftir því með símskeyti til S 29. júlí s.á.,
að nýtt skipasmíðaskírteini yrði gefið út á nafn VK - 2, sem S gerði með skírteini dagsettu þann sama
dag. Á fundi 9. september 1975 hitti VK -1 fulltrúa S, og sagði í minnisblöðum frá þeim fundi, að þar
hefði náðst samkomulag um uppgjörsmíðaverðsins. í nóvember 1975 hafði VK-1 sambandi við S og
spurðist fyrir um „ ... eftirstöðvar ágreiðslum hjásér...“, ogí janúar 1976sendi VK-1 víxil tilS, sem
S tók upp í skuldina. í máli, sem S höfðaði á hendur VK - 1 til greiðslu eftirstöðva smíðaverðsins.
krafðist hann sýknu á þeirri forsendu m.a., að S hefði samþykkt VK - 2 sem kaupanda að bátnum í
sinni stað. í dómi Hæstaréttar var vitnað til fundarins í september 1975, fyrirspurnar VK - 2 í
nóvember það ár og greiðslu hans á víxlinum í janúar 1976. Pá sagði, að VK - 1 hefði, gegn
andmælum S, ekki sýnt fram á, að hann hefði losnað undan skuldbindingum sínum gagnvart S, enda
hefði hann ekki farið fram á það. Ágreiningur var einnig um greiðslur fyrir tiltekna aukahluti, sem
settir voru í bátinn. í dómi Hæstaréttar sagði um greiðslu aukahlutanna, að þeir hefðu verið settir í
bátinn meðan hann var enn í smíðum fyrir VK -1. Þegar litið væri til þess og þeirrar staðreyndar, að
VK - 1 hefði, hvorki á umræddum fundi 9. september 1975 né síðar, gert neina athugasemd vegna
þessa kostnaðarliðar, yrði að telja hann bera ábyrgð á greiðslu þessa liðar. í dóminum sagði reyndar,
að VK -1 bæri....ekki ábyrgð á greiðslu samkvæmt þessum liö... “, en þar hlýtur að vera um ritvillu
að ræða.
30 Henry Ussing, sama rit, bls. 284.
31 Sjá t.d. Henry Ussing, sama rit, bls. 284.
32 Sjá nánar Bernhard Gomard, sama rit, bls. 304 - 305.
30