Tímarit lögfræðinga - 01.06.1992, Blaðsíða 55

anum á grundvelli réttarreglna um þriðjamannsloforð. Það er því niðurstaðan
hér um þetta atriði, þrátt fyrir Hrd. 1936 294 og Hrd. 1983 691, að samningur
seljanda og kaupanda um það, að kaupandinn taki að sér greiðslu veðskuldar-
innar gagnvart kröfuhafa, geti einn sér ekki veitt kröfuhafanum beinan rétt til
þess að krefja kaupandann persónulega um greiðslu skuldarinnar. Þegar litið er
til tilgangs þinglýsingar, eru vandséð rök þess, að þinglýsing afsals með slíku
ákvæði verði talin geta haft þessi réttaráhrif í för með sér.
Um síðara atriðið er þess fyrst að geta, að í meira Iagi er hæpin sú fullyrðing
meiri hluta Hæstaréttar í Hrd. 1983 691, að þá ályktun megi draga af dómi
Hæstaréttar í Hrd. 1936 294, að kaupandi fasteignar, sem tekur að sér í
kaupsamningi eða afsali, sem hann lætur þinglýsa, verði við kaupin ekki aðeins
veðþoli, heldur og samskuldari að veðskuldinni. Um það segir ekki neitt í
dóminum, og vandséð er, með hvaða rökum hægt er að draga þá ályktun, þar
sem ekki verður séð í dóminum nein vísbending um það efni. Slík fullyrðing
gengur og mjög gegn fræðiviðhorfum í þessum efnum, því eins og rakið er í kafla
6.2.1 er almennt talið, að seljandi og kaupandi verði ekki samábyrgir, nema
samningur veiti örugga vísbendingu um það efni. Má enda segja, að gagnstæð
niðurstaða gangi þvert gegn megintilgangi skuldskeytingarinnar, sem er að losa
upphaflegan skuldara undan skuldbindingum hans, en ekki að fá inn samskuld-
ara. Af dómi Hæstaréttar í Hrd. 1936 294 verður ekki ráðið, að kaupsamningur
sá, sem um ræðir í málinu, hafi haft slíkt ákvæði að geyma. Pá er og vert að hafa í
huga, að fasteign getur skipt oft um eigendur, meðan á henni hvílir veðskuld.
Framangreind fullyrðing í atkvæði meiri hlutans í Hrd. 1983 691 hlýtur því að
vekja upp þá spurningu, hvort allir þeir, sem eignina hafa átt eftir útgáfu
veðskuldabréfsins, séu samskuldarar með upphaflegum skuldara, eða hvort það
er einungis sá, sem eignina á, þegar gengið er að veðinu.
Með þau sjónarmið í huga, sem að framan voru rakin, er það niðurstaðan hér,
að kaupandi og seljandi verði ekki persónulegir samskuldarar að veðskuldinni,
nema því aðeins að samningur hafi að geyma skýr ákvæði um það efni.
7. NÁNAR UM SAMNINGA UM SKULDARASKIPTI
Næst verður að því vikið, hver réttaráhrif samningur um skuldaraskipti hefur.
Verður fyrst vikið að réttaráhrifunum í samskiptum kröfuhafa og upphaflegs
skuldara (seljanda), því næst í samskiptum kröfuhafa og kaupanda (hins nýja
skuldara) og loks í samskiptum seljanda og kaupanda.
7.1 Réttarsamband kröfuhafa og seljanda
í kafla 6.6.4 var komist að þeirri niðurstöðu, að samningur seljanda og
kaupanda um það, að hinn síðarnefndi taki að sér greiðslu skuldar, sem hvílir á
seldri fasteign, leysi ekki seljandann úr ábyrgð gagnvart kröfuhafa. Þessi regla er
49