Tímarit lögfræðinga - 01.06.1992, Blaðsíða 42

Árið 1980 gengu í gildi ný veðlög í Noregi. Var þá eldri reglu hafnað og lögfest
ný regla, sem byggir á sömu meginsjónarmiðum og danska reglan, þótt norsku
veðlögin geri ráð fyrir því, að skuldskeytinguna beri að með öðrum hætti en í
Danmörku. Sjá grein 2 - 7 í lögum nr. 2frá8. febrúar 1980. Inntak gildandi reglu
í Noregi er það, að seljandi fasteignar verði því aðeins laus undan skuldbinding-
um sínum gagnvart kröfuhafa, að hann greiði kröfuhafa sjálfur, eða semji við
hann um skuldskeytinguna. Munur eldri og yngri réttar í Noregi birtist þess
vegna í því, að það er samþykki kröfuhafans, sem skapar réttaráhrifin sam-
kvæmt gildandi rétti, en samkvæmt eldra rétti var það viljayfirlýsing kaupandans
til seljanda, sem skapaði kröfuhafa rétt til þess að krefja kaupandann persónu-
lega um greiðslu skuldarinnar.44
6.3 Danskur réttur
í Danmörku hafa fræðimenn verið sammála um, að samningur af því tagi, sem
hér um ræðir, skapi ekki rétt fyrir þriðja mann (kröfuhafa) þ.e. að í slíkum
samningum felist ekki loforð í þágu þriðja manns. Meginreglan þar í landi er því
sú, að kröfuhafi geti ekki á grundvelli samnings seljanda og kaupanda öðlast
beinan rétt á hendur kaupandanum. Kemur meginreglan fram í 2. mgr. 39. gr.
dönsku þinglýsingalaganna.45
Frá meginreglunni eru þó undantekningar, sem fram koma í 1. mgr. 39. gr.
þinglýsingalaganna, en þar segir, að taki kaupandi fasteignar (framsalshafi) í
samningi við selj anda (framselj anda) yfir veðskuld í eign, og sé ákvæði þess efnis
í bréfinu, að skuldin gjaldfalli ekki, þrátt fyrir eigendaskipti að veðandlaginu, sé
kaupandinn, þegar hann hefur fengið þinglýst afsali, skuldbundinn í stað
seljandans og hinn síðarnefndi laus undan skuldbindingum sínum gagnvart
veðhafa. Þó getur veðhafi krafið seljandann um allar greiðslur samkvæmt
veðskuldabréfinu, meðan veðhafinn hefur ekki móttekið tilkynningu um yfir-
tökuna og þinglýsingu afsals til kaupanda ásamt nauðsynlegum gögnum því til
sönnunar. Seljandi getur krafist þess, að veðhafinn áriti veðskuldabréfið um
skuldaraskiptin. í 2. mgr. 39. gr. kemur fram, að í öðrum tilvikum en þeim, sem
greinir í 1. mgr. 39. gr., öðlist skuldayfirtaka fyrst gildi gagnvart veðhafa, að
gerður sé um það efni samningur milli veðhafa og kaupandans. Slíkum samningi
verður komið á með áritun á skuldabréfið.
Þau rök, sem danskir fræðimenn færa fram fyrir dönsku reglunni, tengjast
m.a. hugleiðingum um það, hvað þurfi til þess að ljúka fyrra skuldarsamband-
44 Um samanburð á eldri ogyngri norskum réttisjá t.d. Carl Bernhard Kjelstrup, Liten Panterett, 2.
útg. 1987, bls. 139 - 140.
45 Sjá t.d. W.E. von Eyben, Panterettigheder, 8. útgáfa 1987, bls. 208; Bernhard Gomard, sama rit,
bls. 310; Henry Ussing, sama rit, bls. 285 o.áfr.
36