Ægir - 01.08.1995, Qupperneq 20

NÝ LÖG U M VEIÐAR KRÓKABÁTA
Mörg þorp reiða sig nær eingöngu
á afla krókabáta
Blasa fólksflótti og byggðaröskun við?
Nýjar reglur um veibar krókabáta
sem Alþingi samþykkti í vor hafa valdið
töluverbum deilum. Reglunum er ætlab
að stemma stigu vib vaxandi afla króka-
bátaflotans. Samkvæmt tölum í Útvegi,
riti Fiskifélagsins, var afli krókabáta árið
1991 rúm 24 þúsund tonn en jókst í
rúmlega 41 þúsund tonn árib 1994. Þab
vekur nokkra athygli þegar þessar tölur
eru skoðabar ab fjöldi bátanna eykst
ekki í neinu samræmi vib aflaaukning-
una. Árib 1991 sóttu 912 bátar umrædd
24 þúsund tonn en árib 1994 komu 990
bátar meb rúmlega 41 þúsund tonn.
Hér verbur ekki farib í saumana á út-
færslu reglnanna og áhrifum þeirra á
veibarnar heldur reynt ab rába í afleib-
ingar þessa fyrir einstök sjávarpláss á
landinu. Yfirlýst markmib laganna er ab
krókabátar veibi ekki meira en 21.500
tonn og er þeim gefinn kostur á ab velja
aflamark eba sóknarmark í því skyni.
Þeir sem ekki velja aflamark byggt á
aflareynslu verba ab fara eftir ströngu
banndagakerfi. Því hefur verið haldib
frant að kerfib muni springa þegar á
næsta ári en um þab skal ekkert sagt.
Náist markmib laganna verbur afli
krókabátaflotans samtals minni en
nokkru sinni ábur. Þær raddir hafa
heyrst ab málib varði ekki abeins ein-
staka útgerbarmenn krókabáta heldur
afkomu heilla byggbarlaga á lands-
byggðinni sem hafi á undanförnum
árum byggt afkomu sína í vaxandi mæli
á afla krókabáta og þannig mætt mikl-
um aflasamdrætti togara og stærri báta í
kjölfar kvótaskerbingar.
Ægir tók saman tölur um aflaverð-
Mörg sjávarpláss
hafa mætt
aflasamdrætti meö
því að reiða sig á afla
krókabáta.
A sumum stöðum
kemur allt að 70%
þess aflaverómætis
sem á land kemur.
Hlutfall krókabáta
eykst víða mjög mikið
milli áranna 1991 og
1994, sums staðar allt
að 50%.
•
Hér virðist afkoma
14-16 sjávarplássa
hanga á spýtunni.
mæti einstakra staba um land allt sem
birtast árlega í Útvegi, riti Fiskifélags ís-
lands. Litib er á hlutfall krókabáta í afla-
verbmæti einstakra staba og breytingu
á því hlutfalli frá 1991 til 1994.
Niburstaban er í raun afar skýr. Þab
er rétt sem er haldib fram ab mörg sjáv-
arpláss á landsbyggbinni hafa mætt
aflasamdrætti meb því ab reiða sig á afla
krókabáta. Á nokkrum stöbum á land-
inu, s.s. Hofsósi, Subureyri, Borgarfirbi
eystra, Bíldudal, Ströndum, Bakkafirbi,
Tálknafirði og Patreksfirbi, eiga króka-
bátar 30-70% hlut þess aflaverbmætis
sem landab er á stabnum 1994. Þessir
stabir eru teknir sem dæmi um því sjáv-
arútvegur er þar nær eini atvinnuvegur-
inn.
í mebfylgjandi töflu má einnig sjá ab
mjög mikill samdráttur verður í afla-
verbmæti milli ára. Víbast hvar dregst
þab saman um leib og hlutfall króka-
báta í verðmætinu eykst. Frá þessu eru
þó undantekningar, s.s. Bakkafjörbur
þar sem landab aflaverbmæti meira en
tvöfaldast frá 1991 til 1994.
Hlutfall krókabáta í aflaverbmæti
eykst víbast hvar mjög mikið milli 1991
og 1994. Sums staðar er aukningin yfir
50%.
Af þessu má rába ab gangi þab mark-
mib laganna eftir ab afli krókabáta
minnki um meira en helming mun þab
víba hafa gífurlega mikil samdráttar-
áhrif sérstaklega á stöbum þar sem
krókabátar skapa meira en helming afla-
verbmætis. Hér virbist afkoma 14-16
sjávarþorpa hanga á spýtunni því
reikna má meb ab helmings aflasam-
dráttur krókabáta leibi til um helmings
aflasamdráttar í nokkrum þorpum.
Sé litib á einstaka landshluta kemur í
ljós ab Vestfirbir hafa nokkra sérstöðu.
Þar eru flest þeirra sjávarplássa sem
reiba sig hvab mest á afla krókabáta. í
fjórbungnum í heild jókst aflaverbmæti
úr 4.582 milljónum 1991 í 4.809 millj-
20 ÆGIR