Tímarit lögfræðinga - 01.09.1994, Blaðsíða 34

um skuldheimtumanna sinna og gegn því að hann sjálfur undir vissum
kringumstæðum, t.d. vegna sérstakra fjárhagsörðugleika eða vegna dóm-
greindarskorts, framselji kröfu sína með einum eða öðrum hætti, þá hefur það
nokkrar líkur með sér, að til viðbótar banni gegn fullnustuaðgerðum skuld-
heimtumanna, megi bæta við banni við því, að skuldarinn sjálfur framselji
kröfu sína með löggerningi.72 Úrlausn þessa er þó ekki vafalaus. Sumir fræði-
menn hafa orðað þá reglu, að framsal launþega á launakröfu vegna persónu-
legrar vinnu, sem launþeginn á eftir að inna af hendi í föstu vinnuréttar-
sambandi, sé marklaust, a.m.k. þegar laun eru ekki verulega há. Hugsanlegt
sé, að niðurstaðan geti orðið önnur varðandi hluta launa, ef laun eru verulega
há. Hér verður og að hafa í huga hagsmuni vinnuveitanda af því, að launþegi
missi ekki hvatninguna til að Ijúka vinnu sinni.73
Bætur fyrir líkamstjón eru nokkurs konar jafngildi framtíðarvinnulauna,
þ.e.a.s. slíkar bætur hafa það að markmiði að bæta tjónþola tekjutap hans af
völdum slyss til frambúðar.74
Samkvæmt 46. gr. aðfararlaga nr. 90/1989 verður fjárnám ekki gert í bóta-
kröfu vegna örorku eða missis framfæranda. Sama gildir varðandi kröfu
um bætur fyrir ófjárhagslegt tjón, sem slíkum kröfum tengist, ef bótakrafan
tilheyrir tjónþola sjálfum. Þessar kröfur gerðarþola njóta vemdar frá því þær
verða til og þar til greiðsla eða framsal hefur átt sér stað. Eftir greiðslu eða
framsal er banni við fjárnámi samkvæmt 46. gr. aflétt. Bann við fjámámi
styðst við ýmiss rök. Kemur þar einkum til sama viðhorf og býr að baki ýms-
um öðrum reglum 6. kafla aðfararlaga um sams konar hindranir við fjámámi.
Þessir fjármunir eru ætlaðir til framfærslu gerðarþola á ókomnum tímum. Auk
þess eru þessar kröfur persónulegs eðlis, og því þykir óviðeigandi, að lánar-
drottnar tjónþola geti haft áhrif á ákvörðun um, hvort krafan verði höfð uppi
eða um hverja bótafjárhæð yrði samið. Ákvæði 46. gr. aðfararlaga eru skýrð
svo, að þau taki bæði til kröfu um bætur fyrir tímabundna og varanlega ör-
orku. Finna má dænti um ákvæði annarra laga, sem eru skyld reglu 46. gr.
aðfararlaga. Má hér nefna 25. gr. laga nr. 43/1947, um innlenda endurtrygg-
ingu, stríðsslysatryggingu skipshafna o.fl.; 123. gr. laga nr. 20/1954, um vá-
tryggingarsamninga; 61. gr. laga nr. 67/1971, um almannatryggingar, og 40.
gr. laga nr. 35/1985, sjómannalög.
Samkvæmt 1. mgr. 18. gr. skaðabótalaga nr. 50/1993 er óheimilt að fram-
selja kröfu um bætur fyrir líkamstjón, nema hún sé viðurkennd eða dæmd.
Ákvæði þetta tekur bæði til fjártjóns og ófjárhagslegs tjóns og er því víð-
tækara heldur en regla 2. málsl. 3. mgr. 264. gr. hgl. nr. 19/1940 var, en hún
72 Bernhard Gomard, Obligationsret, bls. 104.
73 Bernhard Gomard. Obligationsret. bls. 104-105.
74 Bernhard Gomard. Obligationsret, bls. 105.
100