Tímarit lögfræðinga - 01.09.1994, Blaðsíða 19

hafi bíður af þeim sökum, nema því aðeins að framsalshafi hafi ekki verið í
góðri trú eða framsalið er gjöf. Þá getur framsalshafi og gert aðrar vanefnda-
heimildir gildandi eftir almennum reglum.35 Með sama hætti ber framseljandi
ábyrgð á upprunalegri vanheimild, en eitthvað meira þarf til að koma svo hann
verði ábyrgur gagnvart framsalshafa vegna eftirfarandi vanheimildar.36
Ef ekki hefur verið um skaðlaust framsal að ræða, þ.e.a.s. framseljandinn
hefur ekki ábyrgst greiðslu kröfunnar, þá miðast bótaskylda hans við að bæta
framsalshafa það, sem hann hefur misst af við að öðlast ekki réttindin. Ef
skuldari var greiðslufær, myndi bótaskylda framseljanda yfirleitt miðast við
fjárhæð kröfu. Hafi skuldari hins vegar ekki verið greiðslufær, verður bóta-
skyldan að takmarkast við þá fjárhæð, sem ætla má að skuldari hefði getað
greitt. Erfitt er hins vegar að setja fram almennar reglur um það, hvor beri
sönnunarbyrðina fyrir greiðslugetu skuldara, framseljandi eða framsalshafi.37
Avísun er greiðsluáskorun en ekki krafa og felur því ekki í sér framsal
kröfuréttinda, án þess að annað og meira komi til. Sjá t.d. Hrd. 1994, 18.
apríl, í málinu nr. 139/1994.38 Eigin víxill er í raun skuldabréf, og hið sama
er að segja um víxil á hendur öðrum manni, er samþykktur hefur verið. En
ósamþykktur víxill á hendur öðrum manni og tékkar eru ávísanir. Aðrar ávís-
anir, þ.á m. almennar peningaávísanir, eru aftur á móti ekki viðskiptabréf,
nema greiðandi hafi ritað samþykki sitt á ávísunina, en þar með verður hún
skuldabréf.39
2.2.4 Atvik, sem leitt geta til rýmri ábyrgðar
Sviksamlegt atferli framseljanda eða vanræksla á að gefa upplýsingar um
gjaldfæmi skuldara getur leitt til þess, að framseljandi verði bótaábyrgur gagn-
vart framsalshafa.40 Hefur í kaupum verið litið svo á, þrátt fyrir ákvæði 42.
gr. kpl., að seljandi beri bótaábyrgð vegna vanrækslu á að gefa upplýsingar
um eiginleika hins selda. Hefur regla þessi verið talin ná til upplýsinga um
gjaldfærni skuldara, þegar framseld eru kröfuréttindi. Sjá Hrd. 1970 647
(ísborg).
35 Henry Ussing, Obligationsretten, bls. 224; Bernhard Gomard, Obligationsret, bls. 78.
36 Henry Ussing. Obligationsretten, bls. 224.
l7 Henry Ussing, Obligationsretten, bls. 225.
38 Bernhard Gomard, Obligationsret, bls 78; Henry Ussing, Enkelte Kontrakter, 2. útg.,
Kaupmannahöfn MCMXLVI, bls 82.
39 Ólafur Lárusson, Kaflar úr kröfurétti, bls. 61.
40 Henry Ussing, Obligationsretten, bls. 224.
85