Tímarit lögfræðinga - 01.07.2002, Blaðsíða 62

2.2.2 Tvöföld gjaldtaka fyrir bundið slitlag óheimil
Samkvæmt 2. mgr. 3. gr. laga nr. 51/1974 var því aðeins heimilt að leggja slík
gjöld á að sveitarfélagið hefði ekki áður innheimt af hlutaðeigandi fasteign
gatnagerðargjald sem ætlað hefði verið a.m.k. að hluta til bundins slitlags.
Oheimilt var því að innheimta tvisvar gjald fyrir bundið slitlag. Á hinn bóginn
var talið að innheimta fyrir bundið slitlag á götu og gangstéttir þyrfti ekki ávallt
að fylgjast að. Þannig taldi umboðsmaður Alþingis heimilt að innheimta gjald
fyrir lagningu gangstétta þótt samtímis hefði ekki verið lagt bundið slitlag á
götu, enda tók gjaldið einungis til raunkostnaðar vegna lagningar gangstéttar-
innar, sbr. álit umboðsmanns Alþingis í málum nr. 1349/1995 og 2637/1999.
Lög nr. 51/1974 útilokuðu ekki að sami aðili gæti þurft að greiða bæði A- og
B-gatnagerðargjald, enda væri þess gætt að gjald fyrir bundið slitlag væri
aðeins innheimt einu sinni, sbr. álit umboðsmanns Alþingis í máli nr. 512/1991.
Þá var heldur ekkert því til fyrirstöðu að leggja B-gatnagerðargjald á fasteign
enda þótt A-gatnagerðargjald hefði ekki áður verið lagt á hana við úthlutun
lóðar eða veitingu byggingarleyfis, sbr. H 1984 573 og álit umboðsmanns
Alþingis í máli nr. 2168/1997.
2.2.3 Gjaldskylda til B-gatnagerðargjalda
Eigendur fasteigna, sem liggja við þær götur sem bundið slitlag hefur verið
sett á og þar sem gangstéttir hafa verið lagðar, voru gjaldskyldir skv. 4. gr. laga
nr. 51/1974, sbr. 1. gr. laga nr. 31/1975 að því er varðar B-gatnagerðargjöld. í
dómi aukadómþings Gullbringusýslu frá 13. desember 1989 var tekið fram að
eðlileg skýring á 3. og 4. gr. laga nr. 51/1974, sbr. 1. gr. laga nr. 31/1975, væri
að sveitarstjóm væri aðeins heimilt að leggja sérstakt gjald á eigendur fasteigna
við götur þar sem bundið slitlag og/eða gangstétt hefðu verið lögð, þannig að
viðkomandi fasteignaeigendur hefðu beint gagn af framkvæmdinni.
2.2.4 Álagningarstofn B-gatnagerðargjalda
Lög nr. 51/1974 veittu sveitarstjórnum val um sama álagningarstofn að því
er varðaði bæði A- og B-gatnagerðargjöld. Samkvæmt 5. gr. laganna skyldi
gjaldinu jafnað niður á gjaldstofn sem skyldi vera lóðarstærð og/eða rúmmál
bygginga. Sveitarstjóm átti að velja einn af þessum kostum sem gjaldstofn fyrir
hvem gjaldflokk og mæla fyrir um hann í samþykkt sem staðfest skyldi af
félagsmálaráðherra, sbr. 3. og 5. gr. laganna. Með sama hætti og gilti varðandi
A-gatnagerðargjöald var heimilt að gera mun á fjárhæð B-gatnagerðargjalda
eftir notkun húss, t.d. eftir því hvort um var að ræða hús til íbúðar, verslunar,
iðnaðar o.s.frv. Þá máttu gjöld af íbúðarhúsum vera mismunandi eftir því hvort
um var að ræða einbýlishús, raðhús, fjölbýlishús o.s.frv., sbr. 5. gr. laganna.
Sá munur var á álagningarstofni A- og B-gatnagerðargjalda að ávallt var
heimilt að leggja A-gatnagerðargjald á ef hús var stækkað og var þá gjald-
stofninn bundinn við stækkun hússins, sbr. lokamálslið 1. gr. laganna. B-
156