Tímarit lögfræðinga - 01.07.2002, Blaðsíða 82

fyrst innleitt ákvæði (grein 7A, nú 14. gr.) sem mælti fyrir um að setja skyldi
sameiginlega löggjöf sem miðaði markvisst að því að engar hindranir væru á
viðskiptum á milli ríkjanna um vörur, þjónustu, vinnuafl og fjármagn. Hind-
ranir hafa að vísu orðið býsna lífseigar og segja má að enn sé verið að vinna að
því að ná markmiði hvítbókarinnar þótt liðinn sé áratugur frá því að því átti að
vera náð. Dæmi um það er Efnahags- og myntbandalag Evrópu sem, þrátt fyrir
að vera ekki innri markaðs löggjöf að forminu til, gegnir lykilhlutverki við að
fullkomna innri markaðinn á því svæði sem það nær til. Það kom að mestu til
framkvæmda 1. janúar 1999 en náði ekki lokaáfanga innleiðingar sinnar fyrr en
með upptöku seðla og myntar 1. janúar 2002.
A síðari hluta tíunda áratugarins fóru menn að kynnast möguleikum Intemets-
ins til að eiga viðskipti, einkum til að kaupa og selja ýmiss konar þjónustu. Til
sögunnar var kominn nýr, byltingarkenndur miðill sem þekkir engin landamæri.
Jafn fljótlegt er að panta bók eða flugfarseðil eða hlaða geisladisk frá nálægu
fyrirtæki og frá fjarlægu landi. Menn sáu í rafrænum viðskiptum nýtt sóknar-
færi til að styrkja innri markað Evrópusambandsins.
Stjómmálamenn, embættismenn og fræðimenn í Evrópu skeggræddu fram
og aftur um hvort þessi nýjung væri svo frábrugðin hefðbundnum viðskiptum
að kollvarpa þyrfti ýmsum þeim reglum um viðskipti manna í millum sem
þróast hafa um aldir. Einkum beindist umræðan að því hvaða reglur skyldu
gilda um úrlausn ágreiningsmála þegar viðskipti hefðu átt sér stað yfir landa-
mæri, eftir hvaða landslögum skyldi dæmt og hverjar vamarþingsreglur skyldu
vera. Þá var fjallað um hvernig ömggast væri að haga greiðslum fyrir viðskipti
sem eiga sér ekki stað augliti til auglitis og hugað að öryggi rafrænna undir-
skrifta. Evrópusambandið sá sér leik á borði að setja samræmda löggjöf sem
miðaði að því að þegnar ESB-landa bæm meira traust til evrópskra fyrirtækja
sem bjóða fram þjónustu á netinu en fyrirtækja frá öðrum löndum. Hugmyndin
var einkum að styrkja samkeppnisstöðu evrópskra fyrirtækja gagnvart banda-
rískum fyrirtækjum.
Þetta var gert með nýrri tilskipun sem sett var á mettíma á ESB mælikvarða.
Tilskipunin tekur á ýmsum atriðum er varða rafræn viðskipti án þess að vera
heildarlöggjöf. Frumvarp framkvæmdastjómarinnar kom fram á árinu 1998 og
samþykkti Ráðherraráðið og Evrópuþingið hana tveimur árum síðar. Til saman-
burðar má nefna að algengt er að tilskipanir séu í u.þ.b. 5 ár í meðförum allra
þeirra aðila sem að setningu þeirra koma. Tilskipun um rafræn viðskipti
2000/31/EB' var samþykkt þann 8. júní 2000. Hún var tekin upp í EES-samn-
inginn í október 2000.1 2 Frestur fyrir aðildarríkin til að setja nauðsynleg lög og
reglur til að fara að tilskipuninni var til 17. janúar 2002.
1 Tilskipun Evrópuþingsins og ráðsins 2000/31/EB frá 8. júní 2000 um tiltekna lagalega þætti
þjónustu, einkunt rafrænna viðskipta, í tenglsum við upplýsingasamfélagið á innri markaðinum.
Stjómartíðindi EB. L 178, 17.7.2000, bls. 1.
2 Ákvörðun Sameiginlegu EES nefndarinnar nr. 91/2000.
176