Tímarit lögfræðinga - 01.07.2002, Blaðsíða 88

10. SÉRREGLUR UM ÁBYRGÐ MILLILIÐA
Með milliliðum er einnig átt við aðila sem veita þjónustu í upplýsinga-
samfélaginu. Starfsemi þeirra er takmörkuð við tæknilegan rekstur og það að
veita aðgang að fjarskiptaneti sem upplýsingar sem þriðju aðilar hafa á boð-
stólum eru sendar um eða eru geymdar tímabundið í þeim tilgangi einum að
sendingin verði skilvirkari. Þessi starfsemi milliliða er því eingöngu tæknileg,
sjálfvirk og hlutlaus og sá sem veitir þjónustuna hefur hvorki þekkingu á né
yfirráð yfir þeim upplýsingum sem eru sendar eða geymdar með þessum hætti.
Tilskipunin veitir þessum milliliðum undanþágu frá ábyrgð. Samkvæmt
íslenskum lögum og lögum flestra aðildarríkja ESB væru þessir aðilar undan-
þegnir ábyrgð á efni því sem búnaður þeirra flytur eða geymir þegar af þeirri
ástæðu að þeir hvorki hafa vitneskju um efnið né möguleika til að hafa áhrif á
það. Sögulega skýringin á því að tilskipunin setur ítarlegar reglur um ábyrgð
milliliða í rafrænum viðskiptum er sú að um miðjan síðasta áratug féllu nokkrir
dómar í Þýskalandi sem gerðu flytjendur rafræns efnis ábyrga vegna ólöglegs
kláms á netinu. Þetta leiddi síðan til þess að slíkir tækniaðilar fluttu flestir
starfsemi sína yfir til nærliggjandi landa og héldu áfram að miðla efni í Þýska-
landi.
Að sjálfsögðu kveða ákvæði tilskipunarinnar á um að milliliðimar séu ábyrgir
fyrir efni sem þeir flytja og geyma ef þeir eiga einhvern þátt í þeim upplýs-
ingum sem eru sendai'. Þetta á t.d. við þegar milliliður hefur gert breytingar á
upplýsingunum sem hann sendir. Ef milliliður sem geymir upplýsingar fær
vitneskju um ólöglegt athæfi skal hann tafarlaust gera ráðstafanir til að eyða
upplýsingunum eða til að tryggja að aðgangur að þeim sé hindraður.
Aðildarríki geta skyldað þjónustuveitendur til að vera á varðbergi fyrir lög-
mæti þeirra upplýsinga sem þjónusta þeirra nær til og til að koma upp um og í
veg fyrir ólöglegt athæfi. Þá ber aðildarríkjunum og framkvæmdastjóminni að
hvetja til að settar verði siðareglur.
11. LAUSN ÁGREININGSMÁLA
I 17. gr. og 18. gr. er fjallað um úrlausn ágreiningsmála bæði utan dómstóla
og innan og mælt fyrir um að neytendum verði gert kleift að fá skjóta úrlausn
fyrir dómstólum. Þetta hefur verið talið eitt mikilvægasta ákvæðið sem ætlað er
að auka traust neytenda á að gera viðskipti sín á netinu og hvetja þá til að skipta
við fyrirtæki í öðrum ESB löndum.
Þótt ekki komi það fram berum orðum í tilskipuninni var, í tengslum við
setningu hennar, hrint af stað undirbúningsvinnu innan ESB til að hvetja
aðildarríki til að gera löggjöf sína þannig úr garði að unnt verði að leita lausna
á deilumálum utan dómstóla eftir rafrænum leiðum. Þetta á bæði við innan
hvers ríkis og yfir landamæri. ESB hefur þegar sett upp samskiptanet umboðs-
manna og kvörtunamefnda sem skjóta má ágreiningsmálum til. Þau heita EEJ-
NET og FIN-NET en það síðamefnda er sérstaklega fyrir fjármálaþjónustu.
182