Tímarit lögfræðinga - 01.07.2002, Side 64

að B-gatnagerðargjald væri gjaldkræft, þegar lagningu bundins slitlags og
gangstéttar „við hlutaðeigandi götu er lokið“. Þrátt fyrir þetta orðalag hefur
verið talið heimilt að jafna niður kostnaði við bundið slitlag og gangstéttir fleiri
gatna sem unnið er að í einum áfanga. I dómi Hæstaréttar, H 1991 615, var deilt
um innheimtu B-gatnagerðargjalda vegna lagningar bundins slitlags og gang-
stétta á götur í Vogum á Vatnsleysuströnd. Verkið var boðið út í einu lagi og
fyrir lá hver heildarkostnaður sveitarfélagsins af því var. Af dóminum verður
ráðið að heimilt getur verið að jafna heildarkostnaði af verki niður við þær
götur, sem hver áfangi verks tekur til, þegar unnið er að lagningu slitlags og
gangstétta í áföngum, sbr. og álit umboðsmanns Alþingis í máli nr. 840/1993.
Aftur á móti hefur verið talið óheimilt að jafna heildarkostnaði af aðskildum
gatnagerðarframkvæmdum sveitarfélags yfir margra ára tímabil niður á hús-
eignir við götur þar sem slíkar framkvæmdir áttu sér stað enda er þá óvissu háð
hvort heildargjaldtaka vegna gatnagerðarframkvæmdar svarar til kostnaðar
sveitarfélagsins af henni. Grundvallarregla laga nr. 51/1974 um álagningu sér-
staks gatnagerðargjalds (B-gatnagerðargjalds) var ótvírætt sú að álagt gjald
skyldi miðast við raunverulegan kostnað sveitarfélags af gatnagerðarfram-
kvæmd, sbr. 2. mgr. 6. gr. laganna, en ekki kostnaði vegna annarra og óskyldra
gatnagerðarframkvænrda. I ljósi þessara reglna var það niðurstaða umboðs-
manns Alþingis í máli nr. 2637/1999 að álagning Egilsstaðabæjar á B-gatna-
gerðargjöldum, sem ekki byggðist á raunverulegum kostnaði bæjarins af
hlutaðeigandi gatnagerðarframkvæmdum heldur upplýsingum um meðal-
kostnað sveitarfélagsins af gatnagerð yfir 12 ára tímabil, væri ekki í samræmi
við lög.
Mistök bæjaryfirvalda í framangreindu máli voru að reikna B-gatnagerðar-
gjald út með aðferðum sem einvörðungu hafði í framkvæmd verið talið heimilt
að nota við útreikning á A-gatnagerðargjaldi, sbr. 2. gr. laganna, en þar er
kveðið á um „áætlaðan meðalkostnað" eins og fyrr greinir.
Þegar raunkostnaður af verki var reiknaður út mátti eingöngu taka tillit til
kostnaðarliða sem stöfuðu af lagningu bundins slitlags og gangstétta. í dómi
Hæstaréttar, H 1991 615, var talið heimilt að taka með í reikninginn kostnað við
að ganga frá graseyjum við götur enda væru graseyjar hluti gatna víða um land.
Einnig var talið heimilt að taka með kostnað við uppgröft sem lítið kostaði
tiltölulega og þótti eðlilegur hluti af malbikunarframkvæmdum. Loks var talið
heimilt að líta til kostnaðar af stjórnun við verkið enda væri þar um óhjákvæmi-
legan hluta framkvæmdanna að ræða.
í fjórum úrskurðum félagsmálaráðuneytisins frá 15. febrúar 2000, sem
vörðuðu deilur um fjárhæð gatnagerðargjalda vegna lagningar bundins slitlags
á götu í Hveragerði, taldi ráðuneytið að óheimilt hefði verið að líta til kostnaðar
vegna frárennslislagna við útreikning á fjárhæð gjaldsins, enda væri að finna
sérstaka gjaldtökuheimild til að standa straum af stofn- og rekstrarkostnaði
holræsakerfis sveitarfélaga í X. kafla vatnalaga nr. 15/1923. Einnig var talið
óheimilt að fella þar undir kostnað við að koma á götulýsingu.
158