Ægir - 01.11.1999, Blaðsíða 26

að á Reykjaneshrygg til að hrygna
endaþótt hann sé ekki talinn góður
sundfiskur. Seinna fannst hrygnandi
langhaii við Nýfundnaland á meira
dýpi en kannað hafði verið áður. Þá
var þegar vitað að Reykjaneshryggur
og kantarnir út frá honum eru m.a.
uppeldisssvæði fyrir langhala og oft
hefur fengist allmikið af langhalaung-
viði í íslenskum rannsóknaleiðöngrum
á þessu svæði.
Fisktegundir á djúpslóð sem
ættu að hafa forgang
til rannsókna
Flestar tegundir á djúpslóð eru áhuga-
verðar til rannsókna, en sumar áhuga-
verðari en aðrar með tilliti til nýtingar.
Rannsóknum á sumum þessum teg-
undum er sinnt í hefðbundnum rann-
sóknaráætlum stofnunarinnar svo sem
karfategundum (nema litla karfa), grá-
lúðu og blálöngu. Hér er því verið að
benda á tegundir sem vitað er að veið-
ast sem meðafli við t.d. karfa- og/eða
grálúðuveiðar. Þessar tegundir má
flokka á eftirfarandi hátt:
1) tegundir sem eru hirtar þótt ekki
sé ávalt mikið um þær í aflanum.
2) tegundir sem við höfum ekki hirt
en eru aftur á móti nýttar í sumum
löndum sem íslendingar eiga viðskipti
við. Leggja ætti áherslu á rannsóknir á
þessum tegundum.
3) tegundir sem telja má líklegt að
verði nýttar í framtíðinni.
Auk tegundanna í töflu 2 fæst fjöldi
tegunda í misríkum mæli, sem ekki er
líklegt að nái fótfestu sem vara til
manneldis að nokkru ráði í nánustu
framtíð.
Djúplóðningar í úthafinu
(Deep scattering layer)
í úthafinu vestan og sunnan lands eru
víðfeðm svæði með þykku lagi af end-
urvörpum (lóðningum) frá lífverum á
allmiklu dýpi. Þetta lag hefur lítillega
verið kannað í Grænlandshafi (J.
26 mm------------------------------
Laxsíld. Fjöldi laxsíldartegunda er í
hafinu við ísland. Þetta eru smáir fiskar,
mest 5-15 cm, og er mergð sumra
tegundanna mikil.
Magnússon,1996). Þar mældist þetta
lag á 400-800 m dýpi. Lagið er sam-
hangandi um allt Grænlandshaf en
þéttleiki getur verið nokkuð breytileg-
ur eftir svæðum og tíma (árum). Enn-
fremur er ljóst að þetta iag hagar sér
öðruvísi að vetrarlagi en að sumri til.
Aragrúi tegunda bæði fiska og
hryggleysingja eru í þessu lagi og
mynda þær mikinn lífmassa. í aflan-
um voru fisktegundir mest áberandi,
en pokinn var klæddur. í klæðning-
unni var 40 mm möskvi, svo þorrinn
af hryggleysingjunr hefur smogið
möskvana. Enda þótt fiskar séu vafa-
laust verulegur hluti þessa lags, þá er
einnig ljóst að í því eru smáar lífverur
sem ekki veiðast í vörpuna sem notuð
var svo sem smá krabbadýr. Þessi dýr
mynda stóran hluta þessa lags, ef til
vill meiri hlutann.
Alls veiddust um 60 fisktegundir af
35 ættum fiska í þessu lagi, en aðeins
tiltölulega fáar tegundir fengust í um-
talsverðu magni. Oftast var mest um
ýmsar laxsíldategundir (Myctophidae),
en slóans gelgja (Chauliodus sloani),
skjár (Bathylagus euryops) og trjónuáll
(Serrivomer beani) voru líka mjög tíð-
ar í aflanum. Ennfremur fengust ýms-
ar anga tegundir (Platytroctidae spp),
broddatanni (Borostomias antarct-
icus), djúpkarfi (Sebastes mentella),
geirsílategundir (Paralepididae), mar-
snákur (Stomias boa ferox) svo og
smokkfiska- og rækjutegundir.
Frumathugun á fæðu fiska í þessu
lagi sýnir, að stærstu fiskarnir eins og
t.d. karfi éta mikið af þeim minni, t.d
laxsíldir og þeir minni mikið af smá-
um lífverum eins og t.d. krabbadýrum.
Lítið er vitað um þýðingu þessa
lífmassa í orkubúskapi hafsins. Hins
vegar er hér um mikinn lífmassa að
ræða, sem vafalítið mun verða nýttur
er fram líða stundir. Nú þegar er litið
hýru auga til laxsílda m.t.t. nýtingar
enda mun vera hægt að gera góða
vöru a.m.k. úr sumum þeirra. Nýting-
armöguleikar á laxsíld hafa verið til
umræðu nokkrum sinnum og mjög
nýlega hafa fyrirspurnir borist í þá
veru. Málin hafa hins vegar strandað á
eftirfarandi atriðum:
1) of lítið er vitað um hegðun líf-
veranna í laginu og um veiðanleika.
2) tækniatriðum í sambandi við
hugsanlegar veiðar, veiðarfæri og
vinnslu.
3) skipakosti til frekari rannsókna
en hingað til hafa djúplóðningar að-
eins verið rannsakaðar sem aukaverk í
öðrum leiðöngrum.
Augljóst er, að mikið rannsókna og
tilraunastarf þarf að vinna áður en til
reglulegra veiða kemur. Hér er því um
mjög áhugavert framtíðarverkefni að
ræða.
Kostnaður í sambandi
við djúpfiskarannsóknir
Djúpfiskarannsóknir eru kostnaðar-
samar því þær kalla m.a. á leiðangra
um úthafið og þar sem veitt er á miklu
dýpi. Kostnaði mætti hins vegar halda
í skefjum til að byrja með með því að
nýta til frekari gagnasöfnunar ýmsa
leiðangra, sem farnir eru á djúpslóð,
t.d. svokallað haustrall. Ennfremur
mætti safna sýnum af togurum, sér-
staklega í sambandi við úrkast. Auka
þyrfti líka samvinnu við útibúin og út-
gerðir í sambandi við söfnun sýna af
djúpfiskum t.d. búrfiski, langhölum,