Ægir - 01.11.1999, Blaðsíða 27

SAMLEIÐ MEÐ ÍSLENSKUM SJÁVARÚTVEGI
stinglaxi, gjölni, litlu brosmu og ýms-
um háftegundum.
í tengslum við áðurnefnt ESB verk-
efni var reynt að byggja upp nokkurs
konar söfnunarkerfi af djúpfiskateg-
undum í meðafla. Þessu kerfi þyrfti að
halda við nú þegar ESB verkefninu er
lokið. Kostnaðar í sambandi við þetta
ætti ekki að vera ýkja mikill. Hins veg-
ar krefst vísindaleg greining gagnanna
og umfjöllum um þau sérfræðiþekk-
ingar sem tryggja þarf að sé til staðar á
Hafrannsóknastofnunni. Frekari
kostnaður af djúpfiskarannsóknum
tengist svo sérstökum leiðöngrum sem
beint yrði að ákveðnum fisktegundum
eða í sambandi við önnur verkefni.
Lokaorð
Á undanförnum áratugum hafa ekki
verið aðstæður á Hafrannsóknastofn-
uninni til þess að sinna öðrum djúp-
fiskastofnum en þeim, sem nú eru
þegar nýttir. í tengslum við ofannefnt
ESB verkefni var öllum eldri gögnum
skipulega komið fyrir í tölvutækum
gagnagrunni. Þannig eru nú til gögn
yfir 133 tegundir í grunninum. Því
miður eru sum þessara gagna aðeins
nothæf að takmörkuðu leyti. Oft voru
djúpfiskar aðeins taldir, þ.e. þeir sem
ekki voru nýttir á sínum tíma og því
skortir ýmsar mælingar og aðra líf-
fræðilega vitneskju. Upplýsingar um
fjölda hafa engu að síður nýst m.a. í
sambandi vih kortlagningu á út-
breiðslu tegundanna.
Hér að neðan eru nokkur atriði,
sem lagt er tii að áhersla verði lögð á í
sambandi við rannsóknir á djúpfisk-
um næstu árin:
• Vinna þarf upp þau gögn sem fyr-
ir hendi eru um helstu fiskstofnana og
fylla í eyður með frekari gagnasöfnun
• Átak þarf að gera í aidurslesningu
á djúpfiskum, sérstaklega þeim sem
eru hugsanlegir nytjafiskar í framtíð-
inni
• Afla þarf vitneskju um brottkast á
djúpfiskum
• Auka rannsóknir á lífsamfélögum
djúpfiska
• Efla þarf rannsóknir á ungstigum
djúpfiska
• Rannsaka frekar djúplóðningar
(deep scattering layer) í úthafinu
• Taka fyrir ákveðin svæði til ítar-
legra rannsókna með skipulögðum
hætti, t.d. Reykjaneshrygginn og Suð-
urdjúp
• Efla þyrfti umhverfisrannsóknir
samhliða djúpfiskarannsóknunum
• Framkvæma þarf tilraunaveiðar
með ýmsum veiðarfærum m.a. til þess
að ná til sem flestra tegunda og svæða.
Með tilkomu nýs og öflugs rann-
sóknaskips skapast möguleikar til
veiða á miklu meira dýpi en hingað til
og því ættu rannsóknir á djúpslóð, sér-
staklega rannsóknir á djúpfiskum, að
verða mjög mikilvægar í náinni fram-
tíð. Slíkar rannsóknir eru ekki aðeins
áhugaverðar með tilliti til hugsanlegr-
ar nýtingar á „nýjum" tegundum
heldur einnig til þess að auka vit-
neskju um samband lífvera og um-
hverfis í djúpinu. Ennþá er alltof lítið
um það vitað. Áhugi á djúpslóð hefur
vaxið gífurlega á alþjóðlegum vett-
vangi á síðasta áratug, og ísland gæti
lagt mikið af mörkum í þessu sam-
bandi.
Þessi grein var upphaflega skrifuð
til innanhússnota og var þá nokkru
lengri. Sérstakar þakkir eru færðar dr.
Ólafi S. Ástþórssyni, sem yfirfór grein-
ina, stytti og betrumbætti til birtingar.
Höfundur er fiskifræðingur á
Hafrannsóknarstofnuninni.
Heimildir
Bergstad.O.A., J.V.Magnússon, J. Magnús-
son, N.-R. Hareide, and J. Reinert. 1998.
Intercalibration of age readings of ling (Molva
molva L.) blue ling (Molva dipterygia Pennant,
1784) and tusk (Brosme brosme L.) ICES Jo-
umal of Marine Science,55:309-318.
Jakobsdóttir, K.B. 1998. Maturity and other
biological aspects of two deep water squaloid
sharks, Centroscyllium fabricii (Reinhardt,
1825) and Etmopterus princeps Collett, 1904,
in Icelandic waters. ICES CM 1998/0:35
Jakobsdóttir,K.B.; MagnússonJ.V., Magnús-
son,J.1998. Inventory of existing Icelandic sur-
vey data on non-target deep-water fish species
in Icelandic waters, 1975 to 1997. EU FAIR
Project CT 95-0655 Sub-Task 2.6. Final Report.
Jakob Magnússon, Vilhelmína Vilhelms-
dótíir og Sólmundur T. Einarsson.1993. Könn-
un á djúpslóð. Leiðangur á Reykjaneshrygg á
Bjarna Sæmundssyni og Sjóla í mars 1993.
Óbirt skýrsla. 18 bls.
Jakob Magnússon, Vilhelmína Vilhelms-
dóttir, Klara B. Jakobsdóttir 1997.
Könnun á djúpslóð. ÆGIR,
90.árg.,ll.tbl.
Jakob Magnússon, Vilhelmína Vilhelms-
dóttir, Klara B. Jakobsdóttir,1998. Djúpslóð á
Reykjanes hrygg. Könnunarleiðangrar 1993 Og
1997. Hafranns.st.Fjölrit nr.65
Magnússon, J.1996. The deep scattering
layers in the Irminger Sea.
Journ. of Fish Biology(1996) 49 (Supplem-
ent A), 182-191
MagnússonJ., MagnússonJ.V., Jakobsdótt-
ir,K.B.1997. Deep water fisheries at Iceland. .
EU FAIR Project CT 95-0655 Sub-Task 1.5.
Final Report
MagnússonJ., MagnússonJ.V., Jakobsdótt-
ir.K.B. 1998. To sample the landings of deep-
water fish species in Iceland. EU FAIR Project
CT 95-0655 Sub-Task 4.5
Magnússon,J.1998. Deep Water Fisheries at
Iceland. ICES CM 1998/0:66.
Magnússon, J.V.1977. Notes on the eggs
and larvae of Greenland halibut at Iceland.
ICES CM 1977/F:47
Magnússon, J.V.1996. Greater sil-
ver smelt, Argentina silus in Icelandic waters.
Journ.of Fish Biology(1996) 49 (Supplement
A), 259-275
Magnússon, J.V. 1998. Age, maturity and
other biological parameters of two morid
species Lepidion eques (Gúnther, 1887) and
Antimora rostrata Gúnther, 1878, in Icelandic
waters. ICES CM 1998/0:32
Magnússon, J.V., 8c Magnusson, J. 1995.
The distribution, relative abundance, and
biology of deep-sea fishes of the Icelandic
slope and Reykjanes Ridge. In: A.G.Hopper
(ed.), Deep-water fisheries of the North Atlant-
ic Oceanic slope. NATO ASI Series E,Vol. 296,
161-199
Magnússon, J.V., J. Magnússon and K.B.
Jakobsdóttir 1999. Icelandic studies on the
biological parameters of deep-water species.
EC FAIR Project CT95-0655.Sub-Task
5.11.Final Report.164 bls.
MCm 27